1. З якіх значымых частак могуць складацца слова, аснова? 2. Як вызначыць у слове канчатак? Якую ролю ён выконвае? 3. Чым прыстаўка і суфікс падобныя паміж сабой і чым яны адрозніваюцца? 4. Што такое нулявы канчатак? Прывядзіце прыклады. 5. Раскажыце пра словаўтваральны ланцужок. 6. Як называецца утварэння слоў, калі слова ўтворана з дапамогай: 1) суфікса; 2) прыстаўкі; 3) прыстаўкі і суфікса адна- часова? 7. Якія словы называюцца складанымі? Назавіце ўтварэння складаных слоў і прывядзіце прыклады. 8. Якія словы называюцца складанаскарочанымі? Як вызна- чаецца род такіх слоў? Прывядзіце прыклады.
3 такіх помнікаў і склалася гісторыя, аб якой тут гаворыцца.
У тыя часы наша Еўропа мела зусім не такі выгляд, як цяпер. Мора займала ўсю сучасную Паўднёвую Еўропу і даходзіла да Альпаў, а ў нас — да нізоўяў Дняпра і Волгі.
Каўказекія, Крымскія горы, Альпы, Апеніны тады толькі што пачыналі падымацца ад зямлі. Усюды дзейнічалі вулканы, нават у такіх месцах, дзе цяпер аб гэтым ніхто і не думае, напрыклад, у сучаснай Германіі, Англіі. Казбек, Эльбрус выкідалі агонь, попел, лаву.
Паступова, павольна, на працягу соцень тысяч гадоў Еўропа прымала той выгляд, які мае ў нашы дні.
I клімат быў іншы, значна цяплейшы, напрыклад, як цяпер у Паўночнай Афрыцы.
Адпаведна гэтаму і расліннасць была больш разна стайная і бага тая. Фігавыя і лаўравыя дрэвы раслі разам з хваёвымі. Разам з дубам, клёнам і вязам падымаліся пальмы, а нашы бярозы і вербы стаялі побач з міртамі, магноліямі і алеандрамі.
Уся гэтая расліннасць складала велізарныя лясы, якія займалі большую частку Еўропы. Насельнікамі гэтых лясоў былі ўсялякія звяры, з якіх адна частка дайшла да нашага часу бадай што такімі самымі, як былі, другая частка значна змянілася, а трэцяя зусім знікла, і іх цяпер называюць «дапатопнымі».
Былі і стэпавыя прасторы, дзе вольна бегалі стэпавыя звяры.
Нідзе толькі не відаць было слядоў чалавека. Ніводнага чалавечага жьглля не было ва ўсёй краіне. Аніводнага чалавечага слова не чулася на ўсёй прасторы. Аніводнага паляўнічага не сустракалі звяры на сваёй дарозе.
Гэта. было сапраўднае «царства звяроў». Яны былі гаспадарамі ўсяе зямлі...
Але вось на адной палянцы з'явіўся гурток нейкіх стварэнняў, якія ішлі на дзвюх нагах. Можа, гэта і ёсць людзі?
Не, здаецца, гэта малпы, бо ўсё цела іх пакрыта поўсцю. Галава доўгая, выцягнутая спераду назад, а зверху нібы прыплюснутая. Ілба бадай зусім няма, а які ёсць, дык не разбярэш, дзе ён пачынаецца. Падбародак ледзь вызначаецца, а вялізныя сківіцы высунуліся наперад, як і ў кожнага добрага звера.
Рост іх быў невялікі, плечы шырокія, а рукі занадта доўгія. Ногі ж, наадварот, вельмі кароткія.
Адным словам, зусім не такі выгляд, як у нас з вамі.
Але з другога боку, калі добра прыгледзецца, то і ад малпаў яны значна адрозніваліся. Перш за ўсё, яны ўвесь час хадзілі і стаялі толькі на дзвюх нагах і хадзілі цвёрда, амаль што прама, абапіраючыся на зямлю ўсёй падэшвай.