Складаны лёс чалавека ва ўмовах фашысцкай акупацыі даследуецца пісьменнікам ў аповесці "У тумане" (1989). Пасля аварыі на чыгунцы немцы арыштавалі пуцейцаў, якія развінцілі рэйкі. Траіх пакаралі смерцю, а Сушчэню, які не захацеў супрацоўнічаць з ворагам, адпусцілі. Адпусцілі, узвёўшы паклёп, быццам той выдаў сваіх сяброў. Сушчэня трапіў у тупік, партызаны збіраюцца яго "пусціць у расход". Жыццё страчвае сэнс, бо пляма кладзецца на сям’ю і радню. Герой Васіля Быкава разумеў ўвесь трагізм становішча, наканаванне смерці, страчвае надзею. Адзінае, што яму застаецца, дык гэта зрабіць самому выбар: "Ягоная вольная воля — можа, тое адзінае, што засталося непадлеглым нікому. Усё ж ён памрэ на свой выбар…". Сушчэня не жадае жыць несумленна, пакутліва ўсведамляе, што бессэнсоўна супрацьстаяць бязлітасным абставінам ваеннага часу. "Сумленна, як усе, на роўных правах з людзьмі жыць ён не мог, а несумленна не хацеў… Што ж яму яшчэ засталося?.. Чалавек не ўсё можа". Знікае надзея на паратунак у свеце, дзе жахлівая рэальнасць вайны з яе неразбярыхай і хаосам укрыжоўвае чалавека, робіць яго кволым, бездапаможным, адчужаным. Сушчэня прымае смерць як наканаванне, востра адчувае непазбежнасць таго, што мусіць здарыцца. Быкаўскі герой свядома ідзе на ахвяраванне дзеля іншых людзей, у імя дабра і будучыні.
Партизаны Буров и Войтик едут на станцию Мостище, чтобы казнить предателя, местного мужика Сущеню. Но каждый из них, в итоге, окажется в тумане.
Туман в повести Быкова отнюдь не белесая пелена, которая может, как и прикрыть, так и таить в себе опасность. Туман – это то, во что преобразилась жизнь с приходом войны. Туман это “предательство” Сущени, который молил о смерти на виселице, рядом с товарищами. И злой туман – та участь, которую даровал ему умный немец Гроссмайер. Туман это нелепые попытки Войтика думать и жить в войну, согласуясь с довоенными правилами. Туман – долг партизана Бурова застрелить Сущеню, с которым пусть не близко, но раньше приятельствовал.