верш "лебедзь", як і "помнік", было асабліва выдзелена сістэмных. крытык лічыў, што ў іх дзяржавін найбольш поўна "выказаў прытомнасць высокага свайго паклікання". ен называў "лебедзь" "дзіўнай п'есай" і яшчэ "прэлюдыяй да “помніка”". крытык, думаецца, памыляўся ў гэтым вызначэнні. прэлюдыя, як вядома, апярэджвае далейшае развіцце тэмы ў музычным ці паэтычным творах. аднак "лебедзь" не предвосхищал думка "помніка", а працягваў і развіваў яе. і рабіў гэта па-мастацку і ў вышэйшай ступені арыгінальна, выкарыстоўваючы дзіўную сюжэтную карціну - метафару, якая расцягнулася на прасторы цэлага верша. "лебедзь" і створаны праз восем гадоў пасля "помніка". створаны на тую ж тэму: неўміручасці паэзіі і яе творцы. але ў зусім іншай і, сапраўды, незвычайнай танальнасці і манеры.лебедзьнезвычайным я пареньемад тленна свету отделюсь,з душой бессмертною і пеньем,як лебедзь, падымаючыся ў паветра.у дваяк вобразе нетленный,не затрымаюся ў браме нягод; над зайздрасцю ўзьнесены,пакіну пад сабой бляск царстваў.так, так! хоць я не слаўны,але, будучы улюбенец муз,іншым вяльможам я не роўны,і самой смерцю предпочтусь.не заключыць мяне грабніца,сярод зорак не ператваруся я ў прах,але, быццам нейкая цевница,з нябесаў ў галасах.і вось ужо скура, бачу, пернатаўкруг абцягвае стан мой; пух на грудзях, спіна імклівая,лебяжьей лоснюсь белізной.лячу, пару, - і пад сабоюмора, лясы, свет бачу ўвесь; як пагорак, ен высіцца галавою,каб пачуць богу песьню.з курыльскіх выспаў да буга,ад белых да каспійскіх водаўнароды, святла з паўкола,склалі россов род,з часам пра мяне : славяне, гуны, скіфы, чудзь,і ўсе, што лаянкай сеньня палаюць,пакажуць пальцам, - і рекут: "вось той ляціць, што, будуючы ліру,мовай сэрца казаў,і, прапаведуючы свет свеце,сябе ўсіх шчасцем весяліў".прэч з пышным, слаўным погребеньем,сябры мае! хор муз, не спявай! жонка! апраніся цярплівым: над ўяўным мерцвяком не выцце.
Прыгажосць роднай зямлі, непаўторнасць яе прыроды неаднаразова алісваліся нашымі пісьменнікамі: Я.Купалам, Я.Коласам, У.Караткевічам, Н.Гілевічам, Р.Барадуліным і іншымі. У.Караткевіч у вершы «Бацькаўшчына» з гонарам апісвае сваю радзіму, нашу Беларусь. Р.Барадулін у вершы «Ад сівых гадоў...» апявае прыроду нашай краіны, захапляецца яе краявідамі, мовай.
Я вельмі люблю сваю краіну, ганаруся тым, што я — беларус.