Антропогендік фактор – адам қызметінің қоршаған ортаға тигіззетін әсерінің жиынтығы (зиянды заттарды атмосфераға шығарылуы, топырақ қабатының бұзылуы, табиғи ландшафттардың бұзылуы және т.б.), адамның шаруашылық қызметін қарекетінен тікелей ненсе жанама түрде туындайтын фактор. Жанама әсер – биосфераның басқа компоненттерде экологиялық тепе – теңдіктің бұзылу салдарынан атмосфераның жағдайына әсердің тиюі. Бұған ормандар, жойылған алқаптар, жыртылған егістік жерлер, ұйымдастырылған үлкен су қоймалары, өзгертілген өзен ағыстары, мелиоративтік жұмыстар, пайдалы кен қазбаларын ашық әдіспен жаппай алынуы жатады
