Тыныс алу жиілігін анықтау үшін қолды зерттеушінің асқазанасты тұсына қойып, әрбір демді ішінен алған сәтте сол аймақтың көтерілуіне көңіл аудару керек немесе пульсті анықтататындай зерттеушінің қолынан ұстап, сол сәтте көзбен кеуде торшасының тыныстық қозғалыстарын қадағалап отыру керек. Осылайша тыныс алу қозғалыстарын минутына санайды. Міндетті түрде науқастың, оның тынысын санап отырғанын байқау керек, себебі ол жиілікті еріксіз өзгертуі мумкін. Қалыпты жағдайда ересек адам тыныштықта 1 минутта 16-20 тыныс қозғалысын жасайды.Тыныс жиілеген ( тохипноэ) немесе сирек (брадипноэ) болуы мүмкін. Тыныстың жиілеуі дені сау адамда жүйке қозуы кезінде , сонымен қатар физикалық қозғалыс кезінде және одан кейін байқалады. Әдетте ол қысқа мерзімді және оның себебін тоқтаттқаннан кейін бірден басылады.
Тыныстың патологиялық жиілеуі келесі жағдайларда байқалады:
1. Дене қызуы көтерілгенде. Бұл жағдайда тыныстың жиілеуі қызған қанмен тыныс орталығының тітіркенуімен байланысты.
2. Өкпенің әртүрлі ауруларында. Тахипноэның бұл кездегі себебі қанда көмірқышқылдың ( гиперкопния ) жиналуына әкелетін, сонымен қатар тыныс алу орталығының тітіркендіргіші болып табылатын өкпедегі газалмасу бұзылыстары болып табылады. Ол шектен тыс тітіркеніп тахипноэға әкеліп соқтырады.
3. Плевралық қуыста сұйықтықтың немесе ауаның жиналуымен жүретін жағдайлар, ол өкпенің сығылуына әкеледі, тыныс беткейінің азаюына, гиперкопнияға және тыныс алу орталығының шектен тыс тітіркенуіне әкеледі.
4. Кеуде торшасында қалыпты тыныс алу тереңдігі кезінде де, демді алуыдың қалыпты тереңдігін қиындатумен жүретін қатты ауырсынуға әкелетін аурулар ( миозит, құрғақ плеврит, невралгия және т.б.). Мұндай жағдайларда гиперкопния және тыныс орталығының шектен тыс тітіркенуін тудыратын демді ішке алатын және сыртқа шығаратын ауа көлемі азаяды.
5. Жүрек –қантамыр жүйесінің кейбір аурулары.
6. Ауыр анемиялар. Эритроциттер саны –оттегіні тасымалдаушылар –бұл кезде азаяды. Бұл гипоксемияға және гиперкопнияға әкеледі, тыныс орталығына әсер етеді және тахипноэ.
Зертханалық жұмыс №12
Тақырыбы: Тауық жұмыртқасының құрылысын зерттеу.
Мақсаты: үйдің тауықтың жұмыртқасын қарап,зерттеу
Құрал-жабдықтар: құстың шикі және піскен жұмыртқасы, құс жұмыртқасының ірілеу салынған сызбанұсқасы, сапты ине, жайпақ табақша, ұлғайтқыш қол әйнегі.
Жұмыс барысы.
1.Алдымен жұмыртқаны жармай, бітеу күйінде пішініне, сыртқы қатты әкқабығына, қабықтағы өте ұсақ ойыс шұрықтарға көңіл аудару. Ойыс шұрықтардың жұмыртқаның қай ұшында (үшкір немесе доғал) жиірек болатынын ұлғайтқыш қол әйнегімен қарап анықтау, себебін түсіндіру.
2. Піскен жұмыртқадан неше қабаттан тұратынын суретке анықтап, олардың атқаратын қызметін түсіндіру.
3. Ауа қуысы жұмыртқаның қай ұшында (үшкір немесе доғал) екенін белгілеу.
4. Жұмыртқаны ептеп жайпақ ыдысқа жарып, қанша бөлімнен тұратынын суретпен салыстыра отырып анықтау.
5. Әр бөлімнің орналасуын, түсін, пішінін мұқият қарау, олардың атқаратын қызметін түсіндіріп беру.
6. Жұмыртқадан ұрық табақшасы сарыуыздың қай жағында орналасқандығын табу, оның себебін түсіндіру.
Қорытынды.
Объяснение:
Боривітер степовий
Бражник мертва голова
Вечірниця велетенська
Видра річкова
Гадюка степова
Глухар
Дельфін звичайний ( білобочка )
Дрохва