Birinchi jahon urushi (28-iyul 1914 — 11-noyabr 1918) — odamzod tarihidagi eng yirik urushlardan biridir.
Urushning rasmiy sababi Saraevo voqealari sabab boʻlgan, bu yerda 28-iyun 1914-yili oʻn toʻqqiz yoshli serbiyalik millatchi, student Gavrilo Princip tomonidan Avstriya-Vengriya imperiyasi taxti vorisi Frans Ferdinand va uning rafiqasi Sofiya Xotek oʻldirilgan.
Birinchi jahon urushida qatnashgan mamlakatlar ikkita harbiy-siyosiy guruhga boʻlingan:
Toʻrtlar ittifoqi: Germaniya imperiyasi, Usmoniylar imperiyasi, Avstriya-Vengriya imperiyasi va Bolgariya Qirolligi.
Antanta: Rossiya imperiyasi, Fransuz Respublikasi, Britaniya imperiyasi.
Birinchi jahon urushida dunyoning 38 davlati ishtirok etdi. Ularda 1,5 mlrd. dan ortiq aholi yashar edi. Urushga 74 mln. ga yaqin kishi safarbar etildi. Jami 10 mln. kishi oʻldirildi, 20 mln kishi esa yarador bʻoldi. Bundan tashqari, juda koʻp kishilar kasallik va ochlikdan oʻlib ketdi. Birinchi jahon urushida uning asosiy ishtirokchilari boʻlgan davlatlar oʻz milliy boyliklarining uchdan bir qismini yoʻqotdilar.[1]
Birinchi jahon urushi tufayli Rossiya imperiyasida Fevral va Oktabr inqiloblari va Germaniya imperiyasida Noyabr inqilobi boʻlib oʻtdi. Rossiya imperiyasi, Avstriya-Vengriya imperiyasi, Usmoniylar imperiyasi va Germaniya imperiyasi urush tufayli yoʻq boʻldi.
Объяснение:
В XVII веке в ходе войн погибло, по расчетам специалистов, 3,3 млн человек, в XVIII веке — 5,4 млн, в XIX веке — уже 5,7 млн. За годы Первой мировой войны XX в. погибло примерно 20 млн человек. Вторая мировая война унесла 50 млн жизней. Но и после нее в мире неспокойно: во многих регионах планеты происходят локальные войны и конфликты, гибнут люди. К счастью, ядерное оружие не было применено ни в одном из региональных конфликтов. Но с ростом числа кандидатов в члены «ядерного клуба» — угроза остается.
Мировые военные расходы превышают доходы беднейшей половины человечества. По всем оценкам, мировое сообщество сейчас тратит на военные нужды гораздо больше, чем даже поколение назад. За последние два-три десятка лет постоянно возрастали масштабы торговли оружием. Расходы на импорт оружия и военной техники в развивающихся странах заслонили расходы на импорт других товаров, включая продовольствие.