Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.[1]
Екатерина || внесла очень большой вклад в развитие России.
Екатерина || родилась 21 апреля 1729 года в Штеттине. Она получила хорошее домашнее образование : иностранные языки, танцы, философию, экономику и поэтому стала мудрой и образованной царицей. Екатерина || открыла Российскую академию, Эрмитаж, разные театры, оперы, появление русской живописи. Также, она основала "Воспитательный дом". В этом доме находились дети сироты.
Время царствования Екатерины || называли эпохой "просвещенного абсолютизма". Екатерина || внесла существенный вклад в развитие культуры и искусства России.