Манас» эпосу — кыргыз элинин кылымдарды карыткан тарыхынын алтын казынасы. Бул чыгарма элибиздин руханий табылгаларынын алгылыктууларын, басып өткөн тарыхый жолунун орчундуу окуяларын чогултуп, укумдан-тукумга өтүп келген улуу мурасы, улуттук сыймыгы. Кыргыз эли өткөн миң жылдыктагы адамзаттын дүйнөлүк маданиятына «Манас» эпосун жаратуу менен чоң салым кошту деп сыймыктануу менен баса белгилесек болот. Манас» эпосу дүйнөдө тендешсиз зор көлөмдүү көркөм чыгарма. Манасчы Саякбай Карала уулунан жазылып алынган эпостун «Манас», «Семетей» жана «Сейтек» үч бөлүмүнүн жалпы көлөмү 500 миң сап ырды түзөт.
Кыргыз элинин турмушунун көркөм энциклопедиясы болгон «Манас» эпосунда кыргыз элинин эн байыркы доордон берки басып өткөң тарыхый жолунун урунттуу учурлары боюнча маалыматтар берилет. Андан байыркы жамааттык коомдук формациянын түзүлүшүнүн айрым мүнөздүү белгилерин аскер демократиясын (согуштан түшкөн олжолорду бөлүштүрүүдө кошуундун мүчөлөрүнүн тен укуктуулугу, жол башчыларды, хандарды шайлоо ж. б.) баамдоого болот.
const nmax=50;
var a,b:array[1..2*nmax] of integer;
n,m,i,j,k:integer;
begin
clrscr;
repeat
write('Размер массива А до ',nmax,' n=');
readln(n);
until n in [1..nmax];
for i:=1 to n do
begin
a[i]:=3*i;{по возрастанию, можно по другому}
write(a[i],' ');
end;
writeln;
writeln;
repeat
write('Размер массива B до ',nmax,' n=');
readln(m);
until m in [1..nmax];
for i:=1 to m do
begin
b[i]:=2*i;
write(b[i],' ');
end;
writeln;
writeln;
{вставляем массив b в массив а}
for i:=1 to m do
if b[i]>=a[n] then{если больше последнего}
begin
n:=n+1;
a[n]:=b[i];{добавляем в конец}
end
else{иначе}
begin
for j:=1 to n doищем место для вставки}
if a[j]>=b[i] then
begin
n:=n+1;{увеличим размер}
for k:=n downto j+1 do{сдвинем конец массива вправо на 1}
a[k]:=a[k-1];
a[j]:=b[i];{на освободившееся место вставляем}
break;{выходим из цикла поиска}
end;
end;
writeln('Результат:');
for i:=1 to n do
write(a[i],' ');
readln
end.