Ш.Л. Монтескье является основателем классической теории разделения властей, а его главное произведение, над которым он трудился в течение двадцати лет, посвящено, прежде всего, выявлению «духа законов». При этом основная цель исследования Монтескье заключается не в установлении исходных, то есть выводимых разумом из природы норм естественного права, а в изучении позитивных законов в их взаимосвязи с различными факторами общественной жизни. Вся его работа «О духе законов» посвящена исследованию географических, экономических, социальных, духовных и политических основ формирования и функционирования положительных законов и всей правовой системы общества в целом.
Пан Патоцкі і яго хеўра:
“На Ўкраіне пан Патоцкі,
Пан з Канёва родам,
З сваёй хеўрай гаспадарыць
Над бедным народам.
Дзе заедзе, банкятуе
Сам ён, яго варта;
Ні старому, ні малому
Не спускае жартаў.
Калі ж дзе ўпадзе у вока
Хараство дзявоча, -
Абняславіць, абнячэсціць,
Бацьку плюне ў вочы.”
“Да сягоння жыве памяць
Аб злым гэтым дусе
На ўсёй чыста Украіне
І на Беларусі.
Ў сёлах, як клялі дагэтуль,
Так і праклінаюць,
У палацах яго толькі
Міла ўспамінаюць.”
(Адмоўнае стаўленне аўтара да пана патоцкага і яго ўчынкаў).
Бандароўна:
“Хараства такога ў свеце
Не было, не будзе;
Аб ёй людзі гаварылі,
Як аб нейкім цудзе.
Як маліны, яе губкі,
А твар, як лілея,
Як дзве зоркі, яе вочы,
Гляне - свет яснее.
З плеч сплываюць яе косы,
Як бы сонца косы,
І іскрацца, як на сонцы
Брыльянцісты росы.
Рост высокі, стан павабны,
Ўся, як цень, павеўна,
Як ідзе яна, бывала, -
Набок каралеўна!”
(Апісанне Бандароўны – аўтар выказвае замілаванне дзяўчынай, захапленне яе прыгажосцю).
“Асцярожна, пан Канеўскі!
Будзе ліха, будзе,
Не забудзься, што сумленне
Ёсць і ў простым людзе!”
(аўтар праз лірычнае адступленне выкрывае асноўную ідэю і думку твора)
“Ой, няшчасна Бандароўна,
Адпачні часіну,
Памаліся за сябе ты,
За сваю Ўкраіну!
На сырой прыляж зямельцы,
Атулісь касою,
Няхай сэрцайка дзявоча
Прыйдзе да спакою.
Думай думкі, што чыніці
У бядзе паганай,
Калі панскія служакі
Прывядуць да пана!”
(Аўтар шкадуе і суперажывае гераіне).
“Не прадасць яна дзявоцтва,
Як ты, пан, сумленне;
Твае ўгрозы ёй не страшны,
Не страшна цярпенне.”
(Аўтар захапляецца смеласцю і свабодалюбствам Бандароўны)
Ускосная характарыстыка герояў і падзей:
“Лезе пан да Бандароўны,
Ўвесь гарыць, бы ў жары;
Тая, жартаў не пазнаўшы,
З'ехала па твары.
Жудка, жудка дым пажарны
Бухае уночы,
А жудчэй яшчэ у пана
Задымелі вочы.
Выгражае кулакамі
Ўсёй казачай брацці:
- Ўсе адказ дасцё мне зараз -
- Дочка, бацька, маці!
- Асцярожна, ясны пане,
З грозьбамі сваімі! -
Забурчала старшына ўся,
А моладзь - за імі.”
(Учынак пана Патоцкага характарызуе яго, як жорсткага, нізкага, труслівага, нікчэманага чалавека. Смелы ўчынак Бандароўны характарызуе яе, як смелую, моцную, гордую, сумленную асобу)
“Затраслося помстай сэрца
У грудзі дзявочай,
Спахмурнелі чорны бровы,
Заіскрылісь вочы.
- Не такую, ясны пане,
Бачыш прад сабою,
Што захоча чэсць і славу
Прадаваць з табою.
Сваё золата, палацы
Застаўляй сабе ты,
Сам заморскае віно пі
І насі саеты.
Пі, гуляй з сваёй раўнёю,
Покі ваша сіла, -
Бандароўне больш да твару -
Чымся ты - магіла.”
(У маналоге раскрываецца характар Бандароўны)
І гэтак далей.