Су ішіндегі және құрғақтағы өсімдіктер мен жәндіктердін қалдық денелерінен құралған органикалық шөгінділер де болады. Мысалы, әсімдіктердің жерге көмілген қалдықтарынан таcкемір қабаттары, ал теңіздің өте майда жәндіктерінің қабыршақ қалдықтарынан ақ бор қабаттары құралады. Сонымен, шөгінді жыныстардың езі де әр түрлі таптарға бөлінеді. Шөгінді жыныстардың бірінші өзгешелігі — олар түнудан пайда болғандықтан қабат-қабат болып тақталанған пластар түрінде кездеседі. Кабаттар кейде қатпарлы, кеііде беті таңдай толқын сияқты түрлері болады Шөгінді жыныстардың екінші өзгешелігі — олардың арасынан әр түрлі тіршілік қалдықтары, жануарлар қалдығы фауна, өсімдіктер қалдығы — флора кездеседі. Солар бойынша жыныстардың құралған уакытын, жасын айыруға болады. Кеп уақыттар бойы жатып нығыздалудың аркасында, шөгінді жыныстар қатты тас қабаттарына айналады. Мысалы, жиналған құмдар бірігіп, нағыз құмтас болып шығады. Саз тығыздалып біріксе сазтас немесе тақтатасы пайда болады. тастар біріксе жент тас шығады. Бірігіп цемeнттелген ірі кесекті жұмыр малтатастар конгломерат деп аталады. Ізбес тығыздалып біріксе ізбестaс немесе утaс пайда болады. Мұздың әрекетімен жиналған кесекті шөгінділерді морена деп атайды. Сонымен, өздерінің жаратылысына қарай шегінді жыныстар үш түрге бөлінеді: 1) механикалық шегінділер, 2) химиялық шөгінділер, 3) органикалық шөгінділер. Кейінгі екеуіне ортақ биохимиялық шөгінділер де болады. Механикалық жолмен (үгілу, үсатылу әсерінен) пайда болған кесекті шөгінділер механикалық болып саналады. Мысалы, құм, саз, қиыршық , малтатас, қойтас, мореналар және осы айтылғандардың біріккен түрлері — құмтас, сазтас, женттас, конгломерат т. б. механикалық шөгіндіге жатады. Шөгінді тау жыныстарын құраушы материалдар кебінесе бұрынғы жыныстардың әр түрлі жолмен бүзылу, үгілу әрекеттерінен пайда болады. Мысалы, механикалық бүзылудан (үгілу, ұсату, сынудан) пайда болған материалдардан кесе ұралады. Жыныстардын, химиялық бүзылудан пайда болған заттарынан химиялық шөгінділер құралады. Өсімдіктер мен жәндіктердің тіршілік әсерінен іқұралған заттардан орг аникалық шегінділер пайда болады. Сондықтан тау жыныстарынын, бұзылу, үгілу әрекеттері шөгінді құраудың ен, бір басты себебі болып табылады. Үгілу жердің үстіңгі бетінде болатын нәрсе, яғни экзогендік әрскет. Соған байланысты шөгінді жыныстар да жердің ең үстіңгі беткі қабатында қ ұралады. Мысалы, жердің бетіндегі топырақ қыртысын алатын болсақ, оның өзі де шөгінді жыныстардың бір түрі болып табылады. Үгілудің себептері мен түрлері жонсондағы құралатын минералдар туралы
Типология стран – выделение групп стран со сходным типом и уровнем социально-экономического развития. Тип страны складывается объективно, это относительно устойчивый комплекс присущих ей особенностей развития, характеризующий ее роль и место в мировом сообществе на данном этапе всемирной истории. Определить тип государства – значит отнести его к той или иной социально-экономической категории. Для выделения типов стран показателем является внутренний валовый продукт (ВВП) – стоимость всей конечной продукции материального производства и непроизводственной сферы, выпущенной на территории данной страны за один год в расчете на душу населения. Критериями выделения типов стран являются уровень экономического развития, доля страны в мировом производстве, структура экономики, степень участия в МГРТ.
Объяснение: