Жаңа заман
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Jump to navigationJump to search
Жаңа заман еуропалық мәдениеті - Еуропа үшін жаңа заман (XVII—XIX ғасырлар) мәдениеттің дамуындағы маңызды тарихи кезең болып саналады.
Бұл дәуірдің әр ғасыры тарихи уақиғаларға, мәдени төңкерістерге толы. Жаңа заман — өнеркәсіптік өркениеттің қарыштап алға басып, қоғамның барлық салаларында түбегейлі өзгерістердің белең алғандарға байланысты жаңа сипатқа, жаңа мазмұнға ие болды. Ғылымның дамуына еркіндіктің берілуі қоғамдық сананы жаңа сатыға көтерді. Қоғамдық өмірдің барлық салаларында жетекші орынға ие бола бастаған ғылым — адамдардың нәсіліне, ұлтына, табына қарамастан халықтың рухани дүниесін байытуда айтарлықтай рөл атқарды. Мемлекет тарапынан жасалынған үлкен қамқорлықтың арқасында XVII ғасыр ғылыми революцияның даму қарқыны өте жоғары болды. Ғылыми революция математика және механика саласында басталды да, басқа ғылым салаларындағы ғылыми жаңалықтармен жалғасты.[1]
XVII ғасыр ғылыми революция — а ң өзін қоршаған дүниені танып-білуге деген құлшынысының жемісі болды. Ғылымның қарышты қадаммен алға басуы және оның қоғамдық өмірдің барлық саласына біртіндеп кіре бастауы рационализмнің қалыптасу процесін аяқтауға мүмкіндік берді. Рационализм жаңа заман адамының өмірі мен бет-бейнесін жан-жақты айқындай отырып, халық санасынан еркін орын алды. Рационализм қоғамдағы орын алған тарихи жағдайларды ескере отырып, христиан дінінің католиктік тармағымен, оның дүниені құдайдың жаратқандығы туралы ілімімен де санасып отырды.
Олай болса, жаңа еуропалық сана мен буржуазиялық мәдениет таза атеистік сипатта болмағандығын аңғарамыз. Христиан діні мен шіркеулер Реформацияға (XVI ғасыр) дейін де, Реформациядан кейін де өз беделін жойған жоқ, қайта олардың қоғамдық, саяси және рухани өмірдегі рөлі бұрынғыдан артпаса, мүлде кеміген жоқ, қайта христиан діні өз өрісін бұрынғыдан да кеңейтіп азаматтық, мемлекеттік өмір салаларына кеңінен араласты. XVII ғасырда Еуропа — жаңа өмір жолына түскен жас Еуропа болатын. Бұл жол — өткен ғасырлардың бай тәжірибесін ой елегінен өткізіп сарапқа салу жолы болды. Бұл тарихи жолда орта ғасырлар кезеңіндегі мәдени құндылықтарды ғана емес, жалпы а ң сонау көне заманнан бергі жинақтаған рухани байлығын игерумен қатар, сол бір баға жетпес мәдени дөстүрлерді жаңа заман талабына сай қайта жаңғырту сияқты игі мақсаттар жүзеге асырылды. Көне заман мен жаңа заманның арасында қаншама уақыт өтсе де олардың өзара сабақтастығы өмірлік сипат алды. Ойымыз дәлелді болу үшін, ғылым саласындағы әр заман өкілдерінің бізді қоршаған дүние жайындағы ой-толғамдарын қарастырып көрейікші. Шындығында да, жаңа заманның философы, әрі математигі Лейбниц (1646—1710 жылдары) пен көне дәуірдің философы, әрі математигі Пифагордың (б.з.б. VI ғасырлар) дүниеге қатысты ғылыми көзқарастарының бірдей болып шығуын қалай түсіндіруге болады? Екі ғұлама да әлемді өзара тығыз байланыстағы біртұтас организм деп қарастырады. Лейбництің философиясында «айқындалған үндестік» теориясы басты орын алады. Бұл теория — діни-теологиялық, гуманистік және эстетикалық мазмұнға бай жан-жақты теория болып саналды. «Айқындалған үндестік» теориясын — замана талабы, қоғамдық сана-сезім және халықтық түсінік тұрғысынан қарастыратын болсақ; бұл-құдайтағаланың даналығына шексіз сенім болса, ал рухани тұрғыдан қарастырсақ, бұл — өнер атаулыны (мысалы, Йоганн Себастиан Бахтың музыкасын немесе классицизм стиліндегі өнер туындыларын және т.б.) бүкіл жан-дүниеңмен қабылдау болып табылады.
Жаңа заманда еуропалықтардың күш-жігері табиғатты меңгеруге жұмсалды, сондықтан да болар XVII ғасырда ғалымдарының басты назары табиғат құбылыстарын ғылыми тұрғыдан зерттеуге бағытталды. Сонымен қатар XVI—XVII ғасырлар қалыптасқан ұлттық, мемлекеттік, экономикалық және саяси қарым-қатынастардың негізінде философиялық, әлеуметтік және саяси-құқықтық теориялар өмірге келді. Олардың авторлары ғасыр ойшылдары: Гоббс, Джон Локк, Спиноза, Гуго, Гроций және т.б. болды.
лмайды. Оның шоқтығы биік мәдениет екендігін мойындай отырып, оның қарама-қайшылықтарын, ақтаңдақтарын да шындық тұрғысынан көрсете білуіміз қажет.
Объяснение:
Відомий американський політик та вчений Бенджамін Франклін народився 17 січня 1706 року у Бостоні, в багатодітній сім'ї (17 дітей) миловара Дзозайя Франкліна. Грошей в сім'ї не вистачало і хлопчик зумів закінчити лише два шкільні класи. Решту знань він отримав самостійно, з книг.
Бенджамін Франклін
У 12 років Франклін йде вчитися друкарській майстерності до одного з своїх старших братів. Незабаром він вивчає всі премудрощі професії і стає висосокласним друкарем.
У 1727 році Бенджамін Франклін засновує власну друкарню, в якій він довгі роки видає «Пенсильванську газету» і «Альманах бідного Річарда».
Бенджамін Франклін швидко зростає в плані особистого розвитку.
У 1928 році він виступає засновником дискусійного кружка торговців і ремісників, який через 15 років буде перетворений в Американське філосовське суспільство, членами якого, згодом, будуть обрані багато відомих вчених того часу.
У 1731 році Бенджамін Франклін засновує першу в Америці публічну бібліотеку, а в 1751 році – Філадельфійську академію, яка, через деякий час, буде перетворена в приватний Пенсильванський університет.
Стрімке зростання особистого фінансового стану і суспільного визнання Франкліна призводить до того, що в 1737 році Франкліна обирають на посаду поштмейстера Пенсильванії, а через 16 років – і всіх північноамериканських колоній.
В цей період життя, Франклін приділяє значну увагу своїй науковій діяльності, насамперед у сфері використання електрики. Найбільш відомі з його досягнень це: винахід громовідводу, пояснення принципу роботи лейденської банки, застосування електричної іскри для займання пороху. Також Франклін учавствуєт у вимірюванні глибини, ширина і швидкості Гольфстріму і отримує патент на винахід крісла-гойдалки.
У 1757 році Франклін отримує призначення до Лондона для захисту інтересів Пенсильванії, повернувшись з якого в 1775 році, він тут же обирається делегатом 11 континентального Конгресу, де бере безпосередню участь в розробці Декларації незалежності. У ній відображена концепція Франкліна про такі невід'ємні права людини як право на життя, на власність і на свободу.
Після конгресу Франклін ще раз прямує до Франції для проведення переговорів стосовно фінансування потреб американської революції.
Через 2 роки після повернення до Америки, в 1787, восьмидесятиоднорічний Бенджамин Франклін бере активну участь у проведенні Конгресу щодо ухвалення американської Конституції.
Помер Бенджамін Франклін 17 квітня 1790 року. На його похорон зі всіх кінців країни прибуло більше 20 тисяч чоловік.
Як визнання досягнень Франкліна перед американським народом, його портрет зображений на стодоларових купюрах Федеральної Резервної Системи США.
