Будем использовать сокращения, для облегчения подачи информации: Человек умелый (ЧУ) и человек прямоходящий (ЧП). Вот следующие различия между ними:
1) ЧУ жил примерно 1,5 миллиона лет назад. ЧП жил примерно между 1 миллионом до 140 тысяч лет тому назад.
2) ЧУ жили только в восточной Африке. Останки ЧП нашли по всей Европе, Африке и на Ближнем и Дальнем Востоке.
3) ЧУ примерный рост 140 сантиметров. ЧП более стройные и с прямой осанкой были выше: примерно 155 сантиметров.
4) ЧУ сильно выраженные скулы и челюсти. ЧП - относительно плоское лицо с менее выраженными скулами и большими бровями.
5) ЧУ – длинные руки и короткие ноги. У ЧП более длинные ноги, чем руки.
6) У ЧП мозг в два раза больше по размеру, чем у ЧУ (1200 см3 к 550).
7) Род деятельности ЧУ – охота на больших хищников. У ЧП – охота и собирательство ягод и фруктов.
8) Примитивные инструменты у ЧП, но у ЧУ уже использовал более продвинутые инструменты. Все же, все они использовали дерево и камни.
9) Не нашли доказательств того, что ЧП использовали огонь. Но ЧУ использовал точно.
10) Использования языка. Анализ черепов ЧП не дает никаких указаний на использование вербальной коммуникации. Анализ черепных рядов ЧУ предполагает, что они действительно могли говорить.
1710 жылы Үш жүздің басын қосқан Қарақұм жиынында жауға қарсы күш біріктіріп тойтарыс беру жөнінде шешім қабылданды. Бөгенбай батыр біріккен жасақтың қолбасшысы болып бекітілді. Жоңғарлардан жеңілгеннен кейін тек 1726 жылы Қазақ хандығының хандары мен сұлтандары, билері мен батырлары Күлтөбеде бас қосып, ойраттарға қарсы күресті қайтадан ұйымдастыруға мүмкіндік алды. Қазақ халқының үш жүзінің әскери күшін топтастыруда Төле би, Қазыбек би, Әйтеке билер үлкен рөл атқарды.1726 жылы Болат хан үш жүздің хандары (Жолбарыс, Сәмеке, Әбілқайыр), билері мен батырларының, сұлтандарының басын қосып, Ордабасыда өткен жиында Әбілқайыр хан бас қолбасшылыққа тағайындалып, жауға қарсы жаңа стратег. шабуыл ұйымдастыру келісілді.Үш жүз жасақтарының қимылын үйлестіру міндетін бас қолбасшы Әбілқайыр хан жүзеге асырды. Көптеген қазақ батырлары соғыс өнерін жетік білетіндігін көрсетті. Ұлы жүз қолын Жолбарыс хан мен Төле би, Орта жүз қолын қанжығалы Бөгенбай, шақшақ Жәнібек, Абылай хан,Қабанбай, Кіші жүзді тама Есет, шекті Тайлақ т.б. батырлар басқарып, үлкен ерлік көрсетті. Қазақ садақшыларының жеке жасағын ошақты Саурық батыр басқарды. Шайқасқа болашақ қолбасшы шапырашты Наурызбай да қатысқан.
