Упоминаются также варианты имени — Абулай, Аблай, Абилмансур Аблай, Облай и другие, с приставкой титула в зависимости от описания времени — «султан» или «хан». В современной орфографии — Абылай, но в дореволюционной было принято написание Аблай[1].
Настоящее имя — Абильмансур. Абылаем был назван по его боевому кличу «Абылай» (в одном из сражений в единоборстве со знаменитым джунгарским военачальником Шарышем, которого он победил) в честь деда Абылай хана Каншера, прозванного «Канишер Абылай» («қанішер» в переводе с казахского — «кровопийца») за неодолимую храбрость и ярость в бою.
Его матерью некоторые считают туркменскую рабыню. В 12 лет Абылай потерял отца, убитого во время нашествия джунгарского хана Цэван Рабдана. Ещё в молодости он был прозван «Сабалак» (Сабалақ — лохматый), был аманатом в ставке джунгар, но был обменян на другого аманата — «сына казахского хана».
IV ғасырда Рим империясы әлсірей бастады. Оның бірнеше себептері болды. Ең басты себеп - құлдар еңбегінің тиімсіздігі еді. Құлдар өнімді көп өндіруге мүдделі болмады. Еңбегіне ақы алмай, тек тамағы үшін ғана ауыр жұмыс істеуге мәжбүр болған құлдар қасақана еңбек құралдарын бүлдіріп, зиянкестік жасады, жұмыстан жиі бас тартты.
476 жылы құл иеленуші Батыс Рим империясының құлады. Оның құлауына ғұндардың себепкер болғаны белгілі. Осы ғұндардың кім болғанын, қайдан, қашан келгендерін тағы да естеріңе сала кетейік. Себебі олар түркі халықтарының арғы аталары деген пікір айтылып жүр. Қалай болғанда да олар бізге жақын халық болған.
Б.з.б. 50-жылдары Қытайдан жеңіліп, ғұндардың бір бөлігі Орал тауының оңтүстігіне коныс аударған. Ал IV ғасырдың 70-жылдары ғұндардың Батысқа қарай жаппай жөңкіле көшуі басталды. Олардың осы Батысқа қарай жылжуы тарихта «Халықтардың ұлы қоныс аударуы» деп аталды.
Ғұндар Еуропаға келіп, рулық қоғамда өмір сүріп жатқан Герман тайпаларын батысқа қарай ығыстырды. Осы ғұндардың Одоакр (Өдекер) деген батыры Герман тайпаларының әскерін басқаратын. Сол әскермен ол 476 жылы күл иеленуші Батыс Рим империясын басып алып, құлдықтың жойылғандығын жариялады.
Сөйтіп 476 жыл құл иеленуші қоғамның жойылып, феодалдық қоғамға көшу жылы деп саналады. Аттила (Еділ) басқарған ғұндардың 451 жылы Рим әскерін талқандады. Олар сол кездегі озық технологияның арқасында жеңді. Ол технология - ер-тоқымның үзеңгісі болатын. Ал рим әскері ол кезде үзеңгіні пайдалануға көшкен жоқ еді.
