Орафия
оқу мақсаты
6.2.5.1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген
мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын
құрастыру
6.3.6.1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық
қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету,
редакциялау
бағалау критерийі
білім алушы
мәтінде көтерілген мәселеге, негізгі және қосымша
ақпараттарға бағытталаған нақтылау сұрақтарын
құрастырады
мәтіндегі орфографиялық, пунктуациялық қателерді
түзетеді
ойлау дағдыларының қолдану
деңгейі
орындау уақыты
15-20 минут
тапсырма
1. мәтіндегі орфографиялық пунктуациялық қателерді тауып, түзету жасаңыз. мәтіннің ой
жүйесі бойынша құрылымына түзету жүргізіп, қайта көшіріп жазыңыз.
келіннің тапқырлығы
сөйтсе, келіншек не істепті десеңші шапшаң төбеге жүгіріп шығып, күйеуіне
«шапқыау шапқы, шапшаң кел. сарқыраманың ар жағында сылдыраманың бер жағында
маңыраманы ұлыма жеп жатыр. атам: «жаныманы білемеге жанып әкелсін» дейді. өзі
ұлыманы қуып кетті», депті. ертеректе бір қарианың ң аты қамыспай қасқырбай
қойбай қубай қубай қайрақпай пышақбай баубай екен. мұнысы - «қысылтаяң
шақта келінім көргенсіздік танытып, өзінің қайын аға, қайын атасының атын атап қояр ма
екен? » деген ойы ғой. үйге келін түсіріп, сол жаңа түскен жас келінді сынамақ
болған атасы өзеннің ар жағынан сасқалақтағансып жүгіріп келіп: «келін ау келін судың ар
жағында қамыстың бер жағында қойды қасқыр жеп жатыр. тез ауылға бар да, хабар бер.
пышақ қайрап әкеліп, қойды адал бауыздап алсын. мен қасқырды қуып кеттім.
шүу», - депті.
2. мәтінді оқып, мазмұны бойынша 4 нақтылау сұрағын құрастырыңыз.
сұрақтар
(1)
Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.
1. Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.
2. Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.
Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.
Қарсылық мәнді бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.
Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;
Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.
Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.
3. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .
Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :
1. Ыңғайлас салалас.
2 Қарсылықты салалс.
3. Себеп – салдар салалас.
4. Ілектес салалас.
5. Талғаулы салалас.
6. Кезектес салалас.