Из текста 1 общественный, 1 бытовой вопрос.
тапсырма
мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
ұрлық
бұрын бір ел болыпты, халқының бәрі ұры екен. кеш батса болды, көршісінің үйіне
ұрлыққа түседі екен. ұрылар үйіне келсе, олардың да үйін де біреулер тонап кететін
көрінеді. ұрылар елі осылайша өмір сүріпті.
бір күні осы елге бір адал кісі көшіп келеді. әлгі кешті өз үйінде кітап оқумен
өткізеді. түн болғанда ұрлыққа келген ұрылар шамы жанып тұрған үйден көреді де,
өз жөндеріне кетеді. осылайша біраз уақыт өтеді. енді жұрт адал ға ренжи бастайды.
адал жұрт тілегіне қарсы келе алмай, ол да кеш бата үйінен кетіп, таң ата оралып
жүреді. тек жұрт сияқты ұрлыққа бармайды. ол түнді өзен жағасында аспандағы айға, ағып
жатқан суға қарап, көпір үстінде өткізіп жүреді. таңертең үйіне келсе, ұрылар үйін тонап
кетеді екен. біраз уақыттан кейін адал кедейге айналады. ал ұрлықпен айналысып
жүрген отбасылар байып, ұрлықпен айналыспайтын болады. адал ң үйіне ұрлыққа
түскен ұрылар ештеңе таба алмай, кедей бола бастайды. байығандар адал сияқты
түнде табиғатты тамашалап, көпір үстінде жүруді әдетке айналдырады. осыдан қала халқы
бай, кедей болып бөлінеді. енді бай өздері ұрлық істемейді, бірақ кедейлерге ұрлық
істетеді. осылайша байығандар одан әрі байып, кедейлер кедейлене береді. бірте-бірте
байлар өздері ұрлауды да, өзгелерді ұрлыққа жалдауды да қояды. бірақ енді байлығын
ұрылардан қорғауды ойлайды. содан ақылдаса келіп, сақшы жиып, түрме салады.
арада біраз жыл өткенде әлгі қаланың тұрғындары «ұрлық» деген сөзді ұмытады.
өздері ұры болса да, енді олар «бай», «кедейміз» дейді екен. сонда баяғы адал ғана
өзгермеген еді. бірақ ол да ұзамай өмірден өтіпті. елдің айтуына қарағанда аштан өліпті.
1. мәтіннен 1 қоғамдық, 1 тұрмыстық мәселені анықтаңыз.
1.
2.
Егер адамның жүрегі ұлты үшін соғып, мəңгі бірге болып қорғаймын десе бұл білімнен емес мінезден. Еріншек пен езге, жалпы еңбек етіп нан таппайтын адамға бəйге де, сыбаға да, мүше де бұйырмайды. Адам ел тұрмысын, тілін, мінезін білмесе онда одан еш пайда жоқ. Ол көш басын алып жүре алмайды. Жұрт, ел əділ, жақсы мінезді болмаса онда жұрт ісі оңға баспайды. Ондай жұрттың ісі өтірікпен ғана жүреді. Бəрі құрдымға кетіп отырады. Заң адамды қорғау, бұзақылардан қорғану мақсатында жазылады, ал адам заң үшін тумайды. Көзі көрмейтін, соқыр адам көзі керемет көретін адамнан бірақ көзі көретін болғанымен көңілі соқыр адамнан мың есе артық. Себебі, көзі соқыр адам көкірегі ояу адам,ал көзі көретін адам оның көкірегі соқыр.