Мұртты обалар – ерте темір дәуірінен сақталған ескерткіштер (б.з.б. 7–4 ғасырлар). Толық емес мәліметтер бойынша Қазақстанда 300-ден астам мұртты обалаға жататын ескерткіш тіркелген. Оларды Ә.Х.Марғұлан, К.Ақышев, М.П.Грязнов, Ә.Оразбаев, М.Қадырбаев, С.М.Ақынжанов, Ф.Арсланова, С.С.Сорокин, А.Бейсенов, А.Таиров, С.Г.Боталов, т.б. зерттеді. Оның негізгі бөлігі (80%-дан астамы) Орталық және Солтүстік Қазақстан өлкелерінің жәдігерлері
Осының ішінен тауып ал жанеде бұны историяға салуын керек қазақ тілге емес
Маған падписатсяетіңіздерші өтінемін
Спорт адам мінезіне әсер етеді.
Спорт денсаулықтың кепілі екенін бәріміз білеміз.Өзіңізді көңілді және жігерлі сезіну үшін спортпен шұғылдану керек.Бірақ бұл тек физиялық емес,сонымен бірге ақыл-ойға,мінезге қалай әсер етеді?
Спорт адамның сезіміне әсер етеді деп санаймын.Спортпен шұғылданған кезде біздің барлық жүйке нүктелеріміз жұмыс істейді және кептеліп қалмайды, ал спортпен шұғылданбаған кезде нервтер қатып қалады және нервтер күшейе бермейді, осылайша өз мінездеріміз нашарланады
Сондықтан да, спорт адамға әсер етеді.Спортта ойланудың қажеті жоқ деген Стереотип менің бетіме кем дегенде күлкі әкеледі. Спортшының әр қозғалысы мағыналы және ойластырылған, өйткені жақсы физикалық дайындықтан басқа, дұрыс тактиканы таңдау өте маңызды және қарсыластың жекпе-жектегі әрекеттерін үнемі талдап, жеңіске жететін маневр жасау керек, сондықтан ойлау мен шыдамдылық та маңызды рөл атқарады