Бір түлкі жүгіріп келе жатып, абайсызда бір терең өңгірге түсіп кетіпті.Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп, әлгі өңгірге кез болып, түлкіні көреді.
– Ей, түлкі қорқақ, не істеп тұрсың? — депті
– Ой, не қыласың, жаным ауырып тұр. Қырда әрі су ішкім келіп , әрі ыстықтап өліп едім. өңгірдін іші әрі салқын, әрі түбінде тұп тұнық суы бар екен, — депті түлкі.Мұны естіп ешкі: «Мен де салқындайын, әрі су ішейін», — деп ойлап, секіріп апанға түсіпті. Сонда түлкі секіріп, ешкінің үстіне мініп, онан мүйізіне аяғын тірепті де, секіріп далаға шығып, жөніне кетіпті.
Есімдіктермен Қазақстан табиғаты туралы бес сөйлем
1. Бұл (сілтеу есімдігі) ұлан байтақ дархан дала - менің туған жерім, Отаным, Қазақстаным!
2. Осынау (сілтеу есімдігі) асқар Алатау, тау басынан сылдырап аққан су, жайқала өскен жасыл желек, жарқыраған күн мен көк аспан - мұның бәрі (жалпылау есімдігі) туған жерімнің әсем табиғатының тек бір көрінісі ғана.
3. Қазақстанның әр (белгісіздік есімдігі) аймағында ауа райы да әр (белгісіздік есімдігі) түрлі болады.
4. Өздеріңіз (өздік есімдік) білетін Шарын шатқалына ұқсас жер әлемде кемде – кем.
5. Әлдеқайдан (белгісіздік есімдігі) елімізге шетелдік қонақтар келе қалса, мақтанып көрсететін жерлер тізіміне Көкшетауды қоссақ болады.
4.Абай кейбір қара сөздерде дүниетанымдық мәселелерді түсіндірген.
5.Абайдың қара сөздері француз, орыс, қытай, т. б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.