"Ескендір" дастаны 1887 жылы жазылған.Дастанның көлемі онша үлкен емес.Онда Абай Аристотельдың ақылын және қанағатсыздығын және Ескендірдің қаныпезерін қарсы тұрғызады.Ескендір шараны табыстауды білмейдіОл бүкіл әлемді өзіне бағындырғысы келеді. Бір күні, Ескендір мен Аристотель жорыққа шыққанда алтын қақпаны көрді.Онда күзетші болды.Ескендір қақпаларды ашуын сұрады. Ал күзетші оған түйіншек берді,оның ішінде сүйек ғана болды.Аристотель сүйекті өлшеген кезде,оның өлшемі алтыннаң да,аймауыттанда көп болды.Сонда Аристотель жерден бір уыс топырақ алып,оны сүйекке септі.Ол жоғары көтеріле бастады. Осы дастанның мағынасы:адам қанша бай болса да,ажалдан кейін оның байлығы жерде қалады.Өзінмен бірге алып кете алмайсын!
НЕ печалься султан Если подо мной быстрый скакун будит ходить не спеша Не печалься о том если у скакуна самая лучшая подкова будет скользить по льду Волги Если внук твой станет батыром не жалей от него и скот Мы родились от одной матери От нее нас двое Когда мы ходим вместе мы поддерживаем друг-друга Если нас от матери будет трое у нас силы прибавится втройне А если от матери нас будет пятеро То мы не сдались бы хану Алашу От Утемиса нас 10детей Когда мы десятером садимся на скакуны Земля под нами прогибалась Мы вместе видели как протекали реки Урал и Волга При Исатае мы были героями Защищали свой народ не щадя своих сил Когда нам приходило желание мы своих врагов не щадили,защищая свой народ,за Волгу ,за Урал ,за Кигач мы сражались не отдавая им свои земли,и скот Примерно вот такое содержание
Осы дастанның мағынасы:адам қанша бай болса да,ажалдан кейін оның байлығы жерде қалады.Өзінмен бірге алып кете алмайсын!