Есімді сөз тіркестері[1] — сөз тіркесінің басыңқы сыңары есім сөз болып келетін түрі. Мұндай сөз тіркесінің ұйытқы сөздері (басыңқылары), негізінен, зат есім және сын есім, сан есім сияқты есім сөздер болады да, бағыныңқы сыңарлардың қызметін есім сөздердің бірі немесе етістіктің есімше түрі атқарады: “қалың тоғай”, “жақсының сөзі”, “екінің бірі”, “оқылған кітап”.
Есімді сөз тіркестерінің сыңарлары қабыса, матаса, меңгеріле байланысады. Байланысу формаларының бір-бірінен елеулі айырмашылықтары болуымен бірге, байланысудың бір формасының да өз ішінде ерекшеліктері болады.
Қабыса байланысқан есімді сөз тіркестері, зат есім мен зат есімнің тіркестері түрінде (“алтын сақина”, “темір пеш”, “бір үйір жылқы”, “бір үзім нан”, “қалта сағат”), сын есім мен зат есімнің тіркесі түрінде (“жақсы дос”, “сұлу әйел”, “ақ қағаз”, “аласа бойлы азамат”, “ат жақты жігіт”), сан есім мен зат есімнің тіркесі түрінде (“оныншы сынып”, “отыз студент”, “он шақты қой”, “бес-алты дәптер”), есімше мен зат есімнің тіркесі түрінде (“көрінген тау”, “сөйлейтін адам”, “орылған шөп”), есімдік пен зат есімнің тіркесі түрінде (“мына үй”, “ана жол”, “нешінші пәтер?”, “барлық халық”, “өз еңбегі”), үстеу мен зат есімдердің тіркесі түрінде (“қазір осында”, “бүгін көңілді”, “әлі тып-тыныш”) кездеседі.
Матаса байланысқан есімді сөз тіркестері байланысудың табиғатына сай ілік септігіндегі сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздің тіркесі болып шығады (“қораның шатыры”, “құстың сұлуы”, “отыздың екеуі”, “менің әкем”).
Меңгеріле байланысқанда басыңқы мен бағыныңқы сыңарлардың септік (іліктен басқа) жалғаулары арқылы тіркеске түсетіні белгілі (“жанға бай”, “жақсылыққа үйір”, “сенімен тұстас”, “сайлауға әзірлік”). Осының барлығынан да сын, сапа, меншіктілік сияқты синтаксистік мағыналар туындап отырады.
Объяснение:
во правильный отве ☝️☝️☝️☝️
Жекеше және оңаша:
Менің қолшатырым.
Сенің қолшатырың.
Сіздің қолшатырыңыз.
Оның қолшатыры.
Қолшатыр сөзіне сұхбат.
- Сәлеметсіз бе?Менің есімім - Дидар.Сіз "Білесіз бе?" атты сауалнамаға қатысқалы отырсыз.
- Сәлеметсіз бе?Жарайды,бағымды сынап көрейін.
- Жақсы.Онда мен қойған сұрақтарға кідірмей жауап береді деген ойдамын.Қолшатыр дегеніміз не?
- Қолшатыр - жаңбырдан және күн сәулесінен қорғану үшін қолданылатын бұйым.
- Келесі сұрақ.Қолшатырдың отаны?
- Қытай мен Египет.
- Өте дұрыс.Қолшатырдың қандай түрлерін білесіз?
- Классикалық,автоматты және компактілі қолшатыр деген түрлерімен таныспын.
- Сіз барлық сұрақтарға дұрыс жауап бердіңіз.Марапатыңызды алып кетсеңіз болады.Құттықтаймын!
- Жақсы,рахмет.Сау болыңыз!
«Ақсу-Жабағалы» қорығы - Сізді этномологиялық фаунасының көптігімен және сирек кездесетін құстардың түрлерімен таңғалдырады. Қорықта Қызыл кітапқа енген өсімдіктердің 20-ға жуық түрі( Грейг қызғалдағы) ал құстардың 238 түрі бар. Қорық аумағында, көлемі жағынан тек қана АҚШ-тағы Гранд-Каньонға жол беретін, орасан зор арналы шатқал орналасқан. Бұл жерде Сіз атқа мініп, қол тимеген табиғаттың сұлулығымен тамсана аласыз