Окыты 1
жаз. Сұрақтарға жауап
6-тапсырма. Мәтінді оқып, шылауларды теріп жаз. Сур
бер. Мәтіндегі ақпарат туралы ой бөлісіңдер.
он үш жылдан кейін
лген. Ол кісінің
н басқа арнаға тү-
е, біреу білмейді.
әсіресе кітап оқымай,
... Қазақ елі Ұлы Отан соғысы біткен соң, он үш жылдан
гана Рақымжан Қошқарбаевтың кім екенін алғаш білген, ол
ерекше ерлігінің көпке танылуына, кейінгі өмірінің басқа арн
суіне бірден-бір себепкер адам – ата. Мұны біреу білсе, біреу біля
Кенелердің қатары азайып, көзі кеткен сайын, әсіресе кітап оку
ғаламторға емініп кіріп кеткен жастар бұл жағдайдан бейхабар.
Рақымжан Қошқарбаевты ата бірінші рет 1958 жылдың алға
күндерінің бірінде өзіне сәлем бере келгенде көріпті. Майдангер
тез-ақ тіл табысып, ұзақ әңгімелеседі. Атаның айтуынша, алгаш
да сөзін суыртпақтап бастап, бірте-бірте бөгеті ағытылған судай акта
рылып кан сүйесінде жатқан сырын да, ащы шынын да жайып са
лыпты. Рақымжан аға кете салып, ата Кәкімжан Қазыбаевқа телефо.
соғып, «Тез жеткін!» - дейді қатаң түрде. Ағасының бұйрығын екі
етпейтін әдетімен ол кісі лезде жетеді. Аға келген заматта ата:
— Журналиспін дейсің! Дипломым бар деп мақтанасың. Журналис
ке, ең алдымен, сезгiр жүрек, көреген көз керек. Соғыс біткелі бері оn
үш жыл өтті. Рақымжандай тарихи адамды күні бүгінге дейін көрмей
жүрген неғылған журналиссіңдер?! Адам ерлік жасауды жоспарла-
майды. Ерлікті туғызатын сөт болады. Адамның жақсы қасиеті де, жа-
сық қасиеті де соғыста, тап сондай сәтте көрінеді. Мұндай сөт адамның
ғұмырына, керек десең, ұрпақтан ұрпаққа кететін өмірбаян, өсиет бо.
лып қалады. Рақымжан - сондай қиын-қыстау сәтте асыл қырынан
көрінген азамат. Ол қыры – жасаған ерлігі. Тағдыр оның өмірбаянын
сол сәтте жазды. Оның өмірбаяны - отпен жазылған өмірбаян. Мен де
төрт жыл соғыстың небір қияметін көрген жанмын. Бірақ фашизм-
нің соңғы бекінісіне айналған Берлинді алғандагы соғыс, Рейхстагқа
ту тігердегі сұрапыл соғыс - ол нағыз жойқын қырғын! Рақымжан -
Жеңіс жалауын желбіретіп Рейхстагқа тіккен батыр ...
(Зейнеп Ахметова)
• Бауыржан Момышұлы Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігін қалай баға-
лады?
• Батырдың «Адамның жақсы қасиеті де, жасық қасиеті де соғыста, тап
сондай сәтте көрінеді» деген пікірін қалай түсінесің?
• Сенің өміріңде бүкіл алдағы өміріңе әсер еткен оқиға болды ма?
Жалпы, Жер жүзінде 6000-нан астам тіл болса, оның ішінде қолданыстағы мемлекеттік статусы бар тілдер және жойылу алдында тұрған сонымен қатар атауларын тек тарихтың көне ақпараттарынан көз шалып қалатын, бүгінде жер бетінде жоқ тілдер де бар. Сонымен қатар, «мемлекеттік тіл» мәртебесіне ие болғанымен, статусына сәйкес құрметке ие бола алмай келе жатқан тілдер де бар. Тіл тағдыры ел тағдырымен біртұтас болғандықтан, тілдің мәңгі жасауы халықтың ұлттық құндылықтарын жоғарғы дәрежеде дәріптеуімен сипатталады.Дербес еліміздің тарих тамыры тереңге бойлаған, қасиет оты еш сөнбес ұлттық тілі әр қазақ патриотының жүрегінде сөйлеп тұр.
Қасиетті тіліміздің жоспарлы саяси даму, халқымыздың тілдік құқығын қорғау бастамасы, көркем әдебиет пен ісқағаз тілін қалыптастыру жұмыстары Әлихан Бөкейханов пен Ахмет Байтұрсынов сынды зиялыларымыздың ерен еңбегінен бастау алған. Заман қысымына орай, ұлт болашағы бұлыңғыр тартқан шақта, ұлттық тіліміздің тағдырын шешуде зиялыларымыз ұсынған жол айрықша болды.Сол себептен, тіліміздің бүгіні мен болшағын бағамдау үшін осы жолды сабақ ала жалғастыруымыз қажет.