Бабаларымыз ежелден «Өнер алды – қызыл тіл» деп сөз өнерін аса жоғары бағалаған. Ақындар сөз сайысы кезінде жеңіске жетудің жолын іздеп, нақты дəлелдер келтіріп, сөзбен жеңген.
Айтыста ақындардың импровизациясы, логикасы мен дəлелінің күштілігі анық байқалуы тиіс. Сөз өнерінің, образды, көркем ойлардың тілдік көрінісін айтыс өлеңдерінен көреміз.
Ақындар тіліндегі көркем құралдарының бірі – мақал-мəтелдер. Мақал- мəтелдердің көпшілігі игі қасиеттерге үндеу, уағыздау сипатында болады. Мақал-мəтелдердің ерекшелігі – мазмұны терең, аз сөзбен көп мағына береді жəне көпшілігі есте тез сақталады. Айтыс өлеңдеріндегі мақал- мəтелдер тілдің эстетикалық қызметін күшейтіп, өлең сөзді əсерлі етеді. Ал қанатты сөздер мен мақал-мəтелдер əдеби тілімізді байытуға қосқан айтыс ақындарының үлесі екендігін көрсетеді. 1.Мəтіннің жанрын анықтаңыз
2. Мəтіннің жанрына тəн 3 ерекшелікті белгілеңіз.
Интернатта оқып жүр
Интернатта оқып жүр
Талай қазақ баласы –
Жаңа өспірім, көкөрім,
Бейне қолдың саласы.
Балам закон білді деп,
Қуанар ата-анасы,
Ойында жоқ олардың
Шариғатқа шаласы.
Орыс тілі, жазуы –
Білсем деген таласы.
жазуға
Тырысар, келсе шамасы.
Ынсапсызға не керек
Істің ақ пен қарасы?
Нан таппаймыз демейді,
Бүлінсе елдің арасы.
Иждиһатсыз, михнатсыз
Табылмас ғылым сарасы.
Аз білгенін көпсінсе,
Көп қазаққа епсінсе,
Кімге тиер панасы?
Орыс теріс айтпайды,
Жаман бол деп оларды.
Қаны бұзық өзі ойлар
Қу менен сұм боларды,
Орыста қалар жаласы.
Бұл іске кім виноват:
Я Семейдің қаласы,
Я қазақтың аласы?
Ойында жоқ бірінің
Салтыков пен Толстой,
Я тілмаш, я адвокат
Болсам деген бәрінде ой,
Көңілінде жоқ санасы.
Ақылы кімнің бар болса,
Демес мұны тілі ащы.
Айтыңызшы, болсаңыз
Здравомыслящий,
Акыл айтпай ма ағасы?
не знаю про растения нет но хоть чё то)