Абай Құнанбаевтың "Күз" өлеңінен үзінді
Күз
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.
Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан?
Жасыл шөп бәйшешек жоқ бұрынғыдай,
Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Біреу малма сапсиды, салып иін,
Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.
Енесіне иіртіп шуда жібін,
Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.
Қаз, тырна қатарланып қайтса бермен,
Астында ақ шомшы жүр, ол — бір керуен.
Қай ауылды көрсең де, жабырқаңқы,
Күлкі-ойын көрінбейді, сейіл-серуен.
Кемпір-шал құржаң қағып, бала бүрсең,
Көңілсіз қара суық қырда жүрсең.
Кемік сүйек, сорпа-су тимеген соң,
Үйде ит жоқ, тышқан аулап, қайда көрсең.
Күзеу тозған, оты жоқ елдің маңы.
Тұман болар, жел соқса, шаң-тозаңы.
От жақпаған үйінің сұры қашып,
Ыстан қорыққан қазақтың құрсын заңы
уақыттың бар болуы – барлық оқиғаның бір мезетте болмайтындығымен тікелей байланысты» деп альберт эйнштейн айтып кеткен. уақытты әр денсаулығына, жасына, көңіл-күйіне, қызметіне байланысты әр түрлі өткізеді және әрқалай қабылдайды. есейген сайын, уақыты зымырап өтіп жатқандай көрінеді. уақыт жайбарақат күйде болғанда тез өтіп жатқандай болғанымен, асыққанда өте , ал кей кезде бір нәрседен қорыққанда немесе бір нәрсені күткенде уақыт өтпей қояды, тоқтап қалғандай сезінесің. отырыста, жұмыста жаныңда көңілді болып, олармен сөйлесіп отырсаң, уақытың сәтті әрі тез өтетін секілді, ал мағынасыз көп сөйлейтін уақытың жәй өтетінін байқайсыз. осы кезге дейін уақытқа ғылымда анықтама берілмегенмен, уақытты үнемді пайдаланатын ң өзі секілді. француз зерттеушісі мишель сифр 1960 жылы тәжірибе жасайды. ол күн көзі көрінбейтін, жарығы мен сағаты жоқ үңгірге кіріп екі ай өмір сүріп көрген. нәтижесінде, 4-5 сағат болмаса, әдеттегі 24 сағаттан жаңылмаған. яғни, уақыттың ақырын немесе өтуі тек өзіңізге байланысты. әрдайым жаныңызға жақсы жинап, уақытты тиімді пайдалана біліңіз деген қорытындыға келеді.
бүгінгі технологияның көптігі – уақытты дұрыс пайдалануға кедергі келтіруде. әйтпесе, бұрынғы 24 сағат уақытпен қазір де өмір сүрудеміз. уақытты жоғалтпас үшін әрбір күнін жоспарлағаны дұрыс. қарап тұрсаңыз, бүгінгі заманымыз өткен ғасырмен салыстырғанда айтарлықтай жеңілдеді. кезекке тұрмай-ақ, терминал арқылы коммуналдық төлем жасаймыз, ғаламтор арқылы сауда жасауға мүмкіндік туды. техника жоқ кезде қажет дүниенің бәріне өз аяғымызбен бардық қой. бір жерге бірнеше рет баратынбыз. бірақ, сол кезде уақыт жеткілікті еді. қазір көп уақытымызды осы компьютер, ғаламторға жіберіп . ң техникаға тәуелділігі артып барады. ғаламторға телміріп көп уақыт өткізіп шаршайсың. содан соң қ-психологиялық тұрғыдан шаршап, көп уақыт бойы өзіне-өзі келе алмай да жүреді. бірақ, өкінішке орай, бұл уақытты олар бос уақыт деп есептемейді.
Қажым Жұмалиев. Абайдың табиғат лирикасы