Ұстаз болу – жүректің батырлығы, Ұстаз болу – сезімнің ақындығы, Ұстаз болу – мінездің күн шуағы, Азбайтұғын адамның алтындығы
* * * * * Учитель – отвага сердца Учитель – лиризм души Учитель – теплый луч Учитель – золотой клад людей.
Нұр кұйды ма сәби-гүл – әлди елі, Жүрегіңде қасиет бар киелі... Шәкірттерге ұстаздар дәріс берсе, Сіз ұстазға үйреттің тәрбиені.
Ұзақ жылдар мектептің басшысы боп, Тәрбиені үйреттің басқышы көп.. . Өнегелі еліне еңбек еттің, Сәлем берер соңдықтан дос кісі көп.
Азаматқа жүретін балап елім, Соңдай жұртқа қадірлі адам едің! Ұл-қыздарын қондырған ұясына, Мен де Сізді бір тауға санап едім.
* * * * * В вашем сердце есть доброта. Если учителя обучают деток, вы в свою очередь воспитываете учителей. Уже столько лет вы являетесь руководителем школы. Вы сделали немало хороших дел, поэтому у вас много доброжелателей и друзей. Вы всеми уважаемый человек. И в семье вы женили своих детей, я считаю вас великим человеком!
Ескі заманның шырмауында қалған қазақтың көзін осындай қазақ қыздарының алдыға суырылып шығып, өз теңдігін сұрауы ашқандай болады. Алайда бұл шығармада тек қана ата ана қарсылығы емес, сонымен қатар қызды адам емес тауар ретінде көретін, оны қалыңмалға айырбастайтын ашкөз, сараң адамдардың бейнесі де ашылады. Мысалға, туған әкесінің билік үшін қызының өмірін күлге айналдыруы; оның сезімдерімен санаспай, бірін бірі жаралған қос ғашықты айырулы мен опасыздыққа жатқызар едім. Менің ойымша, Міржақып Дулатов өз туындысында Жамал қыздың тағдыры арқылы, тар заманның шынайы бет бейнесін, халықтың сол кездегі жағдайының бәрін ашып көрсеткендей. Себебі, романда Сәрсенбай мен Жамал арасындағы, юай мен кедей деп бөлінген таптық өкілдердің арасында қарама қайшылықтар мен адамдардыңрузани жағынан емес, байлығына қарап бөлінуі, адами қасиеттерді бағаламауы шынайы көрсетіледі. Сонымен қатар, заманының кесірінен өзгерген әке мінезі осыған дәлел болады. Міржақып оны басында; « Момын, мал баққан кісі» деп суреттесе, бірте бірте ол да байлықтың буына масайрап, тіпті өз қызын табан астына салып, тағдырының күл талқанын шығарған еді. Қорыта келе, халқының халі үшін ширығып, жан беруге даяр болған қаламгер М.Дулатовтың романында сол уақыттағы қазақ халқының тұрмыс тіршілігі мен салт санасы бір адамның тағдырымен байланыс тапқандай. Жамал қыздың басынан өткен оқиғалары арқылы біз, қазақтың сол кездегі рухани өсу жолы мен кері кеткен замана шындығын анық тани білдік.
Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,
Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,
Азбайтұғын адамның алтындығы
* * * * *
Учитель – отвага сердца
Учитель – лиризм души
Учитель – теплый луч
Учитель – золотой клад людей.
Нұр кұйды ма сәби-гүл – әлди елі,
Жүрегіңде қасиет бар киелі...
Шәкірттерге ұстаздар дәріс берсе,
Сіз ұстазға үйреттің тәрбиені.
Ұзақ жылдар мектептің басшысы боп,
Тәрбиені үйреттің басқышы көп.. .
Өнегелі еліне еңбек еттің,
Сәлем берер соңдықтан дос кісі көп.
Азаматқа жүретін балап елім,
Соңдай жұртқа қадірлі адам едің!
Ұл-қыздарын қондырған ұясына,
Мен де Сізді бір тауға санап едім.
* * * * *
В вашем сердце есть доброта. Если учителя обучают деток, вы в свою очередь воспитываете учителей. Уже столько лет вы являетесь руководителем школы. Вы сделали немало хороших дел, поэтому у вас много доброжелателей и друзей. Вы всеми уважаемый человек. И в семье вы женили своих детей, я считаю вас великим человеком!