Ойын шахматтарға бұрыннан қазіргі Қазақстанның аумағында белгілі. Туралы осы 1970-х археологиялық раскопки - Талғардың городище кездестір- XI алты шахматты тұрпаттары бол- 1980-х жылдардың - ғасырдың XIII айғақтайтын.
Дейін XX ғасырдың қазіргі Қазақстанның аумағында шахматтар азғантай таратып жібер- болды. Бірінші шахматты үйірме, жергілікті зиялылардың өкілдерін біріктіруші, 1889 жылы дұрыс қалада туды.Шахматтың популяризациясының қатысу республиканың чемпионаттарында тыс Ратмирдың Холмова конкурсының 1950 жылы Евгений Васюкова және Ларисаның Вольперты ара 1957. Ара түп 1950-х жылдардың шахматты аулақтанулар спорт мектептерде ашық болды, республиканың ағарт- министрлігінің жоғарғы спорт ұсталығының республикалық мектептерінде. Небәрі шахматтарға свыше 400 школьников үйренді. Ара түп 1960-х жылдардың шахматтармен около 200 мыңдаған человек шұғылданушымын, СССР спортының шеберінің шамасын Ю. Никитин орындады, А. Носков, В. Мұратов, Середенконың В.
1965 жылы шебердің атағының
Қазақ ертегілері- қиял ғажайып оқиғалардан құралады. Осы арқылы қазақтардың ойларының ұшқыр,терең екенін байқаймыз. Ол қиял ғажайып ертегілердің жас ұрпаққа беретін жақсы тәрбиесі көп. Мысалы, ол ертегілерде кейіпкерлер екіге бөлінеді. Біреулері жақсы,жағымды кейіпкерлер. Олар бізді жақсылыққа тәрбиелейді, біртүрлі, оғаш қылықтар жасамайды. Екіншісі жаман яғни жағымсыз кейіпкерлер. Олардың қылықтары, ойларының бәрі жамандықта. Әйтеуір, жамандық жасауды ғана ойлайды. Осы арқылы жамандықтан болашақ ұрпақтарды, кішкентай балаларды алшақтатады. Ертегідерде жағымды кейіпкерлер ретінде: батырларды, жағымсыз кейіпкерлер ретінде:мыстан,жалмауыз кемпір, айдаһар, т.б ларды алады. Ертөстік ертегісінде Ертөстік батыр, оның анасы, әкесі, Кенжекей мен Таусоғар, Көлтаусар, Желаяқ жағымды кейіпкерлер.Ал Айдаһар патша мен оның қызы,жалмауыз кемпір, оның ұлы жағымсыз кейіпкерлердің рөлін сомдайды. Мысалы: осы ертегіде Ертөстік батыр туылғанынан тез өсті. Батырлық қасиет бойында туа біте пайда болды. Кенжекей өте сұлу, ақылы көркіне сай қыз. Алжерасты патшасы өте жаман, қатал, қорқынышты. Осы ертегі сюжеті бойынша үлкеен Самұрық деген құс ұя салған бәйтерек деген ағаш болады. Бұл ертегіні өте қызық қиял ғажайып ертегілерінің бірі десек те болады!
Көмектесе алсам, лайкпен бағалаңыздаршы. Мен үшін өте маңызды!