Бірлік дегеніміз - ортақ жұмыс жасағанда ұйымшылдық көрсету, жаныңдағы достармен тату өмір сүру, өзгелерді де тыңдау, өзгенің де қамын ойлау, көпшіл болу.
Бірлік түбі тірлік деп қазақ халқы бекер айтпаған. Адамдардың арасында бірлік болу керек Адамдар арасында бірлік болса, олар ынтымақта, тату - тәтті өмір сүреді. Біз бәріміз өзара сыйласып, ұйымшылдық көрсетксек қана бірлікке қол жеткізуге болады. Бүгі біздің елімізде көптеген ұлттар тұрады,олар бір-бірімен тату жақсы араласады. Біз берекелі ел болуымыз үшін ынтымақ, бірлік қажет. Әнет баба ынтымақта болсаңдар еш жау ала алмайдыд еген .
«Халық айтса, қалып айтпайды» дегендей, дана халқымыз бүкіл тіршіліктің, адамзат жаратылысының бүкіл мәнісін «Бірлік түбі – тірлік» деген екі ауыз сөзбен түйіндеген екен. Ауызбірліксіз ешкімнің де, ешбір елдің де ешқашан асығы алшысынан түспеген. Қазақтың тағы бір қасиеті, ешкімнің ала жібін аттамауға, көрші-көлем, ағайын-жұртпен, алыс жақынмен тату-тәтті, сыйлас болуға үгіттеген. А әу баста жер бетіне жаралғаннан-ақ қауымдасып күн кешу арқылы сыртқы табиғи күштер мен жыртқыш хайуанаттардың, нешебір аждаһалардың тажалына төтеп бере білді. Бірлесе еңбек ете жүріп бой түзеп, табиғатпен етене, оны игілігіне игеріп, жаратып, адамзат қауымы, тайпа, ұлт, ел болып қалыптасты. Сөйтіп, тек бірлескен күш-қайрат ғана қай қиын-дықты да жеңе білуге, қандайма алынбас қамалды да алуға болатынын, ішкі ынтымақтың ырыс-несібе-ырзық әкелетінін, дербес елдіктің шаңырағын тіктейтінін бағзыдан бағамдады. Күрес – өмір заңы болса, ал бірлескен күш-жігер, тонның ішкі бауындай жымдасқан бірлік пен өзара ілтипат, бауырмалдық пен достық сынды киелі ұғым-сезімдер ерлікке де, жеңіске де, сән-салтанатқа, арысы мәңгілікке бастайтынына ұлы уақыт төреші.
Ішкі бірлігі болмаған талай құдіреттіимпериялар мен мемлекеттер, кейбір мықты деген халықтар мен тайпалардың өзі тарихтың алмағайып тұстарында құрдымға кетті. Біздің қазақ «Ырыс түбі - ынтымақ» деп те, «Ауыл болсаң - қауым бол» деп те, «Ел болам десең, бесігіңді түзе»(тәрбиеңді түзе) деп те айтады. «Бірлік түбі – береке» дейді сосын. «Отан – отбасынан» демекші, әрбір отбасында уыздай ұйыған бірлік пен тату-тәтті тірлік болса, әр жанұяда елін сүйетін өрелі өрендер желкілдеп өсіп келе жатса, олар ең бірінші кезекте өз қазағының, Қазақстан халқының қамын жесе, ұлы Отанымызға да құт-береке дарып, қастерлі Тәуелсіздігіміздің тұғыры асқақтай түскені. Сындарлы сыртқы саясатымызды ұстана отырып, еліміздің ішкі әлемінде де алауыздыққа жол бермеу, ұлтаралық келісім мен діни ымыра, азаматтық келісім, міне, сол арқылы тәуелсіз Қазақ Елінің баянды болашаққа жол тартқан ұлы сапарын бекемдей түсу – ортақ міндетіміз.
Әлқисса, төменгі Мекке жолында жеті тылсым дариялар бар еді, осы дариялардың һәммасы Черный море дегенге құяды екен. Осы теңіз жағасында Жүз жағалбайлы деген ел бер екен. Сол елде Базарбай деген бір бай бар екен. Базарбайдың байлығын ешкім есеп етіп болмас екен, үш қатыннан тоғыз ұлы бар екен. Сол елге бір қалың дерт – оба келіп, сонда Базарбайдың тоғыз ұлының бәрі өліпті, содан кейін және алты қатын алыпты, еш перзенті болмады. Базарбай сексенге келгенде, оның кіші қатыны қырық төртке келгенде бір ұл тауыпты, басқа қатындарда еш бала жоқ, оның атын Төлеген қойды, осы Төлеген періште сипатты, хор құлықты боп туды, оның артынан тоғызыншы жылда бір ұл туды, оның атын Сансызбай қойды. Екеуіне де Базарбай қалың бермеді, тірі болса өздері бір қыз алар, патшаның қызын алса да мал жетеді деп. Сол уақытта Төлеген 12 жасқа келді, ешкімнің қызын жақтырмады, 16 жасқа келді, сонда бұл елге бір сәудегер кеп сұрады: бұл Базарбай екі ұлына неге қалыңдық бермеген деп, соның жайын әркімнен сұрап біліп, бір күні Төлегенге айтады.
— Қыз жақтырмай жүрген болсаң, мен саған қызы жағатын елді айтайын. Алты арыс Шекті деген ел бар. Ақжайық деген өзеннің бойында болады. Сіз соған барыңыз. Шектіден бір қыз тауып қайтасыз, - деді. Төлеген айтты:
— Қанша күнде барамын?- деп. Сәудегер айтты:
— Жүз күнде барасың деді және жетпіс бес күндік бір жолы бар, оның қырық күншілік шөлі бар онымен жүре алмайсың, -деді.
Онда Төлеген тұлпардан туған бір көк жорға атты алдырып, алтын-күміс тұрман жасатып, гауһардан тастар орнаттырып қасына сексен жігіт жолдас алып, қырық нарға азық арттырып, тоғыз түйеге ділдә, жамбы артып Наурыз айы туғанда жүрді дейді.
Базарбайдың Төлеген,
Ерте туған көбеген.
Сексен жігіт қосшы алып,
Он бес жігіт басшы алып,
Ақжайыққа жөнеген.
Айдың өткен шешесі,
Ай қараңғы кешесі,
Падишадан кем емес,
Ер Төлеген мүшесі.
Әулиеге ат айтып,
Қорасанға қой айтып,
Артынан қуып келіпті,
Өлгенде көрген шешесі.
Шешесі келіп сөйлейді,
Сөйлегенде не дейді:
«Мінгене аттың аласын,
Менен туған баласың.
Қал дегенде қаласың,
Айтқан тілді аласың!
Қал дегенде қалмасаң,
Айтқан тілдді алмасаң,
Құрттың анаң шарасын!
Өлгенде көрген қарағым,
Ата-анаңды зарлатып,
Қай жаққа кетіп барасың?
Анаң келді зарланып,
Әкең отыр сандалып.
Көре алмаған көп дұшпан
Сыртыңнан келер қамданып,
Сен кеткен соң, қарағым,
Кім ойлайды кемпір-шалыңды?
Сансызбай болса жас еді,
Жүреміз кімге алданып?»
Төлеген сонда сөйлейді:
«Қой, шеше-еке-ау, жылама,
Жылағаның бола ма?
Бекер босқа шеше-еке-ау,
Көзіңнің жасын бұлама!
Жиырмаға келгенше,
Маған қалың бермеген,
Тең құрбымдай көрмеген,
Құм құйылсын көзіңе,
Осы екен саған сыбаға!»
Шешесі сонда сөйлейді,
Сөйлегене не дейді;
« Кейін, балам, қайт-сана,
Анаңа сырың айт-сана.
Патша қызын алсаң да,
Өз еліңде жат сана.
Біреудің тілі тимей ме?
Қартайған атаң Базарбай,
Сенің үшін күймей ме?
Ел ішінде тентек көп,
Дүние кезіп жүргенде,
Тентіреген демей ме?!
Ата-анасын зарлатып,
Бір қыз үшін кетті деп,
Дос-дұшпаның күлмей ме?»
Төлеген сонда сөйлейді:
«Айналайын шешееке-ау,
Құмар иттей қаңғырып,
Бұралқы болар қораға,
Бір жорытпай шеше-еке-ау.
Сірә, көңілім тынар ма?
Талап қылға ісінен –
Ат басын ерлер бұра ма?
Жаман, жақсы болса да,
Алланың болар әмірі,
Өз айтқаның болар ма?
Тілімді алмай кетті деп,
Қапа болып жылама.
Мен Жайықтан қайтқанша,
Жүзіңді есен көргенше,
Ата-анамды, мал-жанды,
Тапсырым алла, құдаға».
Анасы сонда сөйлейді,
Сөйлегенде бүй дейді:
«Өлкенің көркі тал болар,
Өзеннің көркі жар болар,
Жігіттің көркі мал болар,
Малың болса, қарағым,
Қара басың хан болар.
Алуа асап, іштің бал,
Жая шайнап, жедің жал,
Кетер болсаң, қарағым,
Жылқыдан таңдап қырық жорға,
Өзіңменен айдап ал.
Сансызбай болса, жас еді,
Сен кеткен соң қарағым,
Сүйеніп кімге күн елтер –
Артыңда қалған кемпір, шал?»
Төлеген сондай сөйлейді:
«Мінгене атым ала-ды,
Сенен туған баламын.
Көңіліме түсіп бір хиял,
Сапар шегіп барамын.
Алла нәсіп айдаса –
Бір сұлу қызды аламын.
Алла нәсіп етпесе,
Ендігі сөздің қысқасы,
Мекке таман барамын».
13 апреля 1973 года навсегда вошел в историю города Жезказгана как день первого выпуска газеты «Жезқазған туы», где работали одни из самых известных журналистов и деятелей искусства современного Казахстана. Газете, чье название знакома читателям всей нашей необъятной республике, в этом году исполнилось 45 лет!
Объяснение:
13 апреля 1973 года навсегда вошел в историю города Жезказгана как день первого выпуска газеты «Жезқазған туы», где работали одни из самых известных журналистов и деятелей искусства современного Казахстана. Газете, чье название знакома читателям всей нашей необъятной республике, в этом году исполнилось 45 лет!
45 лет – это огромный срок для печатного издания. Не каждый город может похвастаться газетой с таким сроком работы. Начиная с открытия и до настоящего времени, коллектив газеты не перестает нас удивлять содержательными статьями о жизни города. Первый номер газеты был издан в небольшом формате, его первые материалы были посвящены образованию двух новых областей Джезказганской и Мангистауской, а также содержал сообщения коммунистической партии, поздравления лучших работников сельского хозяйства и многое другое. С момента основания и до наших дней газета объективно отражает экономическую, социальную и культурную жизнь города. Со временем с на нее так возрос, что она стала выходить пять раз в неделю. Ее информационные материалы искусно сочетались с историческими и художественными. В сложные для страны времена коллектив газеты неустанно трудился во имя информирования граждан о сложившейся ситуации в городе и в стране в целом. Следует отметить, что в 70-ые годы технические условия выпуска газеты были не сравнимы с современными: статьи набирались на печатных машинках, не было привычных сегодня диктофонов и других технических средств. Даже сам сбор информации был не самым делом. Признаемся, сейчас мы не представляем свою жизнь без мобильных телефонов и интернета. А в 70-х обходились без всего этого и журналисты, договариваясь о встрече, всегда имели при себе имели только свое главное «орудие» – ручку и бумагу. Осознавая все сложности того времени приходишь к осознанию того, что в те годы работали истинные виртуозы и мастера пера!
Ровно 24 года газета под названием «Жезқазған туы», до 1990 года было выпущено 4313 номеров, а 4314 номер порадовал читателей новым названием – «Сарыарқа». Тогдашний редактор газеты – Сабыр Саупбаев – так объяснял перемену названия: «Изменение названия газеты не стало неожиданным, ведь оно широко обсуждалось не только в узком редакционном кругу, но и с постоянными ее читателями. Так как Жезказганская область граничит со многими областями нашей необъятной страны, то нашу газету читали и в других городах и населенных пунктах. Поэтому ее название необходимо было изменить, и новое имя газеты – «Сарыарқа» – прекрасно подошло нашему печатному изданию». Таким образом, с декабря 1990 года газета официально получило название «Сарыарқа».
Сама же история газеты «Жезқазған туы» начинается с 1973 года, с даты ее первого издания – 13-го апреля. Первым редактором газеты был Сайлаубек Кожамсеитов, а ее первыми журналистами: Сайлаухан Накенов, Шахизада Дармаханбетова, Итен Карымсаков, Избасар Кабдырахманов, Болат Бабаков, Апбаз Каражигитов, Касым Орынбетов, Ескен Хасенов, Балтабек Абеу. Также немаловажный вклад внесли работники «тыла», невидимые корифеи печатного мира – корректора и наборщики текста – Гульнар Кулмаганбетова, Саркыт Шарипова, Базар Жолдыбаева и Бакыт Еркебуланова. Благодаря грамотной и своевременной работе этих людей, газета обрела большой успех среди читателей. В разные годы в редакции проработало множество журналистов, чьи имена сегодня хорошо известны большому количеству читателей: Кобейсин Енсебаев, Галым Жайлыбай, Батырбек Мырзабеков, Ибрагим Бекмаханов, Газиз Ештанаев, Ерсин Мусабеков, Сара Смагул, Әнуар Омар, Абдолла Дастанов, Базарбай Алеуханов и многие другие.
В разные годы главными редакторами газеты были: Сайлубек Кожамсеитов, Узакбай Толеуов, Сабыр Сауытбаев, Аубакир Ахметбеков, Амандык Рахов, Толеш Асанов и нынешний редактор газеты Дархан Муканов. Каждый из них внес свою лепту в ее развитие.