У МЕНЯ СОЧ
5 СЫНЫП
ҚАЗАҚ ТІЛІ ПӘНІНЕН IVТОҚСАНҒА АРНАЛҒАН
ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ ТАПСЫРМАЛАРЫ
ОҚЫЛЫМ
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз/ Прочитайте текст.
Выполните задания.
Зытып келем, зытып келем. Артыма қарай қарай зытам ... Зытып келе
жатқаным қашып келемін,- артыма қарай беретінім қорқып келемін ..
Мен қазір ондамын. "Əліпті таяқ деп ауылдың балалары мазақтай
беретін еді, жазғытұрым қолыма сиыршының таяғы түсті.
- Енді естияр азамат болдың Мына таяқты қолыңа ал, осы ауылдың
сиырын енді сен бағасың! - деп ағам Айдынғали таяғын маған ұстатты да,
өзі аяқ-еңбек іздеп қалаға кетті
Қалаға кіріп қатар-қатар тізілген көп тақтай дүкендердің оңашарақ
тұрған біреуінің жанына келдім де жып-жылы жерге құлай кеттім. Жұмсақ
құм өзінен-өзі үгітіліп жамбасқа жайлы төсек бола кетті...
О,қасқаңның жатысын-ай !... - деп тап өзіме ұқсаған екі бала мені
аяқтарымен бүйірге түртіп тұрғандарын бір аңдағандай болып ем көзімді
ашуға дəрменім жетпеді. Ар жағын білмеймін тас болып қатып қалсам керек,
түнде өліп жатқан бала сен бе едің, əй? - дегенде артыма қарасам, бір ересек
бір кішірек бала өзен жағасына жақындай берген екен. Біреуі ашаң сұңғақ
денелі, үстінде шолақ шалбардан басқа еш нəрсе жоқ. Күнге кұйіп күрең
тартқан дененің бұлшық еттері иіріліп-иіріліп қояды. Енді біреуі менімен
тұстас болуы керек, ақшыл денелі арық бір аяғын ақсай басып келеді
1-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңіз/по
тексту ответьте на во Бала неге зытып келе жатыр?
[1]
2. Ағасы Айдынғали не деді?
[1]
2-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша Қайрошқа жолыққан балаларды
сипаттайтын жолды анықтаңыз (выберите слова,описывающие в тексте
детей, встретившихся Кайрошу)[1]
А) ашаң сұңғақ денелі, ақшыл денелі арық
В) қараторы, кең маңдайлы
С) сұңғақ бойлы, жылдам
Д) ақшыл өңді, ұзын бойлы
3-тапсырма. Берілген сөздің синонимі мен антонимін мәтіннен тауып
жазыңыз. (найдите в тексте синоним и антоним к данным словам)
«Қатты» антонимі [1]
«Зытып келемін» синонимі [1]
4-тапсырма. Мәтіндегі оқиғаларды ретімен
орналастырыңыз.(Расположите предложения (события) последовательно
как в тексте) (1,2,3)
не напрасно сказано, что природа – наша мать. природа дает всё нужное, что требуется для жизни каждого человека, несмотря на то, что люди не всегда могут оценить ее важные подарки. что же может быть прекраснее теплого солнышка, огромных гор, синего моря, цветов и деревьев весной? чего на самом деле стоят жизни десятки сотен тысяч различных видов животных, которых мы, люди, вживую не видели ни разу! а самое важное это то, что человек не только использует то, что дает ему вся природа, но и сам является ее главной частью.мы привыкли считать, что живем в мире, который создали сами. живем в огромных домах, с самой современной бытовой техникой, у каждого из нас есть возможность ездить в разные страны. мы можем увидеть, что же происходит на данные момент времени в любом уголке нашей планеты, с интернета и телевизора. мы всегда пользуемся знанием закона нашей природы. расходуем энергию природы для создания новейших технологий. но каждый человек сможет обойтись и без этого, точно также, как наши древние предки и современные первобытные племена.
невозможно прожить в современном мире без радости от наслаждения свежим утренним воздухом, игр с ласковыми и веселыми котятами и зверьками, без загара на летнем солнышке и прекрасного аромат роз. кто-нибудь возможно и не согласен с этим, но я полагаю, что все мы нуждаемся в этих маленьких и приятных радостях. не зря люди любят ездить на природу, поскольку общение с ней им от всего отстраниться, отдохнуть, расслабиться, а также собраться с новыми силами для решения необходимых проблем.огорчает лишь то, что человек, привыкнув к развитию технологий, часто наносит большой вред природе. эта деятельность вызывает сильные загрязнения окружающей среды, изменения нашего климата, вымирание различных видов растений и животных. ещё совсем недавно, это было не так заметно, а уже сейчас в больших городах совершенно нечем дышать. необходимо помнить, что губя природу, мы делаем хуже самим себе в первую очередь. мне нравится, что в некоторых странах люди стали обращать внимание на альтернативные виды источников энергии и экологические типы транспорта. в таком деле, самое главное - быть неравнодушным. все мы обязаны сберечь богатство и прекрасный вид нашей природы, и только лишь при таком условии возможно и существование человечества в целом. біздің ана - бекер, бұл табиғат делінген емес. табиғат әрқашан өзінің маңызды сыйлықтар бағалаймыз емес екенін қарамастан, әрбір ң өмір сүру үшін не талап етіледі барлық қажетті қамтамасыз етеді. қандай көктемде жылы күн, үлкен тау, көк теңіз, гүлдер мен ағаштар артық әдемі болуы мүмкін? қандай іс жүзінде біз, , тіпті бір рет көрген емес тiрi жануарлардың түрлі жүздеген мың ондаған өмірін құны! және, ең бастысы, оған табиғаттың бүкіл береді қандай пайдаланады ғана емес, бірақ ол оның негізгі бөлігі болып табылады.
біз өзіңіз жасаған әлемде өмір сүріп деп ойлауға бейім. біз әр түрлі елдерге саяхат мүмкіндігі бар, ең заманауи техникамен, үлкен үйлерде өмір сүреді. біз интернет және теледидардың көмегімен, біздің планетамыздың әрбір бұрышында деректер бір рет не болатынын көруге болады. біз әрқашан табиғат заңының білімімізді пайдаланыңыз. жаңа технологияларды құру үшін табиғат күшін жұмсайды. бірақ әрбір ғана біздің байырғы және қазіргі заманғы қарабайыр тайпалары ретінде, онсыз істеу мүмкіндігіне ие болады.
ол, ғын таңертең ауаны сүруге қуаныш жоқ қазіргі әлемде өмір сүру мүмкін емес жазғы күн мен раушан әдемі хош иісін күнге күйіп кетуден жоқ нәзік және көңілді мысық және ұсақ жануарлардың ойнайды. біреу бұл келісесіз мүмкін емес, бірақ менің ойымша, біз осы барлық шағын және жағымды қуаныш қажет деп есептейміз. оларды, алыс оған барлық тартыңыз демалуға, босатып алыңыз, сондай-ақ қажетті мәселелерді шешу үшін жаңа күш жинап көмектеседі байланыс, себебі таң қалмайсың , елде мініп жақсы көремін.
тек минус жиі сипаттағы үлкен зиян тудырады технологияларды ға үйренген болып табылады. бұл қызмет, елеулі экологиялық ластануына әкеледi біздің климат өзгерістер, өсімдіктер мен жануарлардың түрлі түрлердің жоғалуы. толығырақ жақында, бұл соншалықты елеулі болған жоқ, бірақ қазір ірі қалаларда толығымен дем емес. бұл біз бірінші кезекте өздері нашар істеу, құртып сипаты екенін есте болуы керек. мен шынында да кейбір елдерде энергия көздері және экологиялық көлік түрлері назар аудару бастады фактіні ұнайды. бұл жағдайда, ең бастысы - немқұрайлы болуы үшін. барлық біз байлығы және біздің табиғат әдемі көрінісі сақтауға тиіс, және тек қана осы жағдайда өмір сүре алады, және тұтастай алғанда .