Менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз Қазақстан. Халық даналығы «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» деп бекерге айтпаған.
Төбесі көкке тірелген таулары бар, көк-жасыл орман-тоғайлары бар, асу-асу белдері бар, қойнауы алтын астық пен малға толған кең жазира даласы бар Қазақстан әлемге әйгілі өте бай ел. Табиғаты әр алуан жан -жануарларға толы, аққулы көлдері бар, тулаған толқынды теңіздері бар, әсем қалалары бар. Биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Атап өту керек, бұлардың көпшілігі табиғатты тамашалауға келгендер. Бұл қарқынмен алдағы жылдары, туристік державаларды қуып жетуіміз бек мүмкін. Елімізде Алатау, Алтай, Қарқаралы, Ұлытау секілді таулар бар. Бір - екеуіне тоқтала кетер болсақ, Алатау – жеріміздің көркі, еліміздің сәні болып саналады. Тау қойнауларындағы сандаған демалыс және сауықтыру орындары, Медеу мұз айдыны, шаңғы спортына арналған кешенді орындар Алатау мәртебесін арттыра түсіп, баурайына жұртшылықты жинай түсуде. Еліміздегі ең ірі, жануарларға бай хайуанаттар бағы да осында. Ал, Алатау бөктерінде, Алматы облысының аумағында өсімдіктер мен хайуанаттарды қорғауға, табиғатты, табиғи ескерткіштерді сақтауға арналған мемлекеттік қорықтар да бар. Бұл күнде теңізге айналған Қапшағай су қоймасы, ондаған бұлақтар мен көлдер өңір ажарын аша түсіп, тұрғын халық берекесіне айналған. Мекен еткен кісі алыс кетсе сағындыратын, көрген жанның есінен кетпейтін Алатаудың табиғаты жылдың қай мезгілінде болсын көркем, таза, қызықты.
Жаратушы сыйлаған осынау бір таңғажайып, көрікті табиғатымызды қорғап, оның гүлдене беруіне себепкер болайық.
Объяснение:
Материалдың толық нұсқасы
Сабақ: Қазақ әдебиеті
Мектеп: Бірінші мамыр жалпы орта білім беретін мектебі
Күні:
Мұғалімнің аты-жөні:Аманбаева А.А.
Сынып: 9
Қатысқандар: Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы
Бұқар Қалқаманұлы «Ай,Абылай»
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары
Бұқар өмірі мен шығармаларын туралы білімдерін жүйелейді; «Ай,Абылай»өлеңінің негізгі идеясын аша отырып,жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.
Сабақ мақсаттары/ бағалау критерии
Барлық оқушылар орындай алады:
Бұқар өмірі мен шығармаларын біледі,«Ай,Абылай»өлеңінің
мазмұнын біледі және кейіпкерге мінездеме бере алады.
Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
«Ай,Абылай»өлеңінің негізгі идеясын аша отырып,кейіпкер бейнесін ашуда өзіндік көзқарасын сыни тұрғыда жеткізеді.
Кейбір оқушылар орындай алады:
Жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.
Бағалау критерийлері
1.«Ай,Абылай» өлеңінің мазмұнын біледі;
2. Шығарма желісі бойынша кейіпкер бейнесін ашады;
3. Шығармаға компазициялық талдау жасайды;
4. Жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.
Тілдік мақсат
Оқушылар орындай алады: Бұқар өмірі мен шығармаларын біледі,«Ай,Абылай»өлеңінің мазмұнын біледі және кейіпкерге мінездеме бере алады. «Ай,Абылай»өлеңінің негізгі идеясын аша отырып,жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.
Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Сюжет,эпитет,
теңеу,метафора,
Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер:
Қабырғалы би-ықпалды ,күшті би
Парық-1)бір нәрсенің екінші нәрседен айырмасы,ерекшелігі;2) бір нәрсенің қадір-қасиеті,мән-жайы,жай-жапсары;3)белгілі бір істің байыбы,пайымы;4)белгілі бір затқа тән баға,құн.
Парасаттылық-адамға тән байыптылық,байсалдылық.
Азғындық-теріс жолға түсіп,бұзылғандық.
Құндылықтар
Оқушыларды шыншылдыққа,адалдыққа тәрбиелеу .
Пәнаралық байланыс
Қазақстан тарихы
АКТ-ны қолдану дағдылары:
Бейнежазба
Алдыңғы оқу:
Жыраулар поэзиясы, Жиембет жырау
Жоспар
Жоспарланған уақыт
Жоспарланған жаттығу түрлері
Дерек көздер
Басы
5 минут
Оқушылар«Қос шеңберге» тұрып бір-біріне жақсы көңіл-күй тілейді,осы әдіспен үй тапсырмасы сұралады және топқа бөлемін.
Үй тапсырмасы бойынша қойылатын сұрақтар.
-- Жиембет жырау қай ханның тұсында өмір сүрген?
--Жиембет жыраудың толғауларының негізгі сарына не?
-- Жиембет жырау толғауынан үзіндіні жатқа оқу.
«Қос шеңбер»әдісі
Ортасы
5 минут
10 минут
10-минут
-- Бұқар жырау есімін атағанда не ойлайсың?
-- Оның ақындығынан басқа тағы қай қырынан танисың?
Ал ,балалар,біздің бүгінгі тақырыбымыз не екен?
1. Бұқар Қалқаманұлы «Ай,Абылай»
Бұқар жырау Қалқаманұлы –қазақтың ұлы жырауы, ХVІІІ ғасырда жоңғар басқыншыларына қарсы қазақтың азаттық соғысын бастаушысы әрі ұйымдастырушысы,атақты Абылай ханның ақылшысы.Сөйлегенде көмейі бүлкілдеп, аузынан тек өлең сөз төгілетіндіктен, «көмекей әулие»атанған.
Кезінде арғын руының қабырғалы,беделді билерінің бірі болған;өмірінің біраз шағын хан сарайының-Абылайдың маңында өткізіп,ел басқару ісіне белсене қатысқан.Ол Абылайдың ақылшысы,қателігін түзеп отырар данасы,ел мен ханды қосқан дәнекері болған.Бұқар жырау мұраларының ішінде өз заманын ,сол кездегі кейбір тарихи шындықтарды бейнелейтін толғау-жырлар мен шешендік нақыл сөздері аз емес.