5-тапсырма. Мәтінді оқып, қоқиқаз туралы өзің білетін мәліметтермен бөліс және бөлек жазылатын күрделі атауларды тап.
Құс төресі қоқиқаз
Қорғалжын қорығының басты мақтанышы - қоқиқаздар. Біле
білсек, бұл құсқа деген елдің ықыласы өзгеше. Айрықша сұлу-
лығымен ерекшеленетін қоқиқаздар үшін Қорғалжын қорығы сол-
түстікте қоныстанатын соңғы мекен саналады. Бұл құстар жыл
сайын көктемде Африканың шығысы мен батысынан, Иран, Үн-
дістан және Пәкстан елдерінен ұшып келіп, осында ұя басып, ба-
лапандарын қанаттандырып, қара күздің салқыны түсе бергенде
келген жолдарымен жылы жаққа бет түзейді.
Қоқиқаздың негізгі қорегі артемия құрты. Мұндай құрттар
тек тұзды көлдерде болады. Ал Теңіз көлінің тұздылығы әлемдік
мұхиттардан 5-6 есе артық.
Табиғат қорғаушы мамандардың айтуынша, ертеректе Теңіз
көліне келіп қонатын қоқиқаздар саны 100 мыңнан асып жығылған
болса, соңғы жылдары 25-30 мыңнан аспайтын болыпты. Бұған
басты себеп ретінде Азия құрлығындағы кейбір елдерде орын ала-
тын әскери іс-қимылдар аспан кеңістігіндегі құстардың жолын та-
рылта түседі екен.
Қорғалжын қорығының мақтанышына айналған қоқиқаздар
өте тәкаппар әрі сақ құс болғандықтан, адамдарға аса жақында-
майды. Сонда да саяхатшылар осы құсты көру үшін қорғалжын
қорығына жиі барады. Әсіресе дәстүрлі «Қоқиқаздар фестивалі»
Өткенде мұнда келушілер саны еселеп артады.
(Ғ. Қожабеков)
ҚОҚИҚАЗДАР құстардың Қырлы төсті құстар тармағының Қоқиқаздар тұқымдасына жататын құстар туысы, дене бітімі ерекше, тұмсығы сирек кездесетін құстар