Описание, рассуждение, повествование, - это типы речи
1. Описание
Кошка почти вся черная, лишь кое-где виднелись белые
пятнышки. Большое светлое пятно выделялось на спине, а маленькое - на кончике хвоста.
У нее были большие зеленые глаза, почти изумрудные. На ушках - кисточки, на
лапках - выпущенные коготки.
2. Рассуждение
Почему люди заводят кошек?Наверное, они любят животных и знают народные поверья. Во-первых, кошки приносят удачу и оберегают
дом от всего плохого. Во-вторых, кошка в доме - это к удаче и благополучию. В-третьих, за преданием, они
отгоняют злых духов. Вот какие таинственные животные - кошки.
3. Повествование
Мы пришли в парк, сели на лавочку. К нам подбежала кошка. Она
испуганно взглянула на нас, зашипела и убежала прочь. Видно, что-то её испугало. Она перепрыгнула лужу и взобралась на высокое дерево.
Подробнее - на -
А с - мектеп, көше, кітапхана, зауыт, кәсіпорын, өндіріс, бөлме, пәтер
І с - мектептің, көшенің, кітапхананың, зауытты, кәсіпорынның, өндірістің, бөлменің, пәтердің
Б с - мектепке, көшеге, кітапханаға, зауытқа, кәсіпорынға, өндіріске, бөлмеге, пәтерге
Т с - мектепті, көшені, кітапхананы, зауытты, кәсіпорынды, өндірісті, бөлмені, пәтерді
Ж с - мектепте, көшеде, кітапханада, зауытта, кәсіпорында, өндірісте, бөлмеде, пәтерде
Ш с - мектепте, көшеден, кітапханадан, зауыттан, кәсіпорыннан, өндірістен, бөлмеден, пәтерден
К с - мектеппен, көшемен, кітапханамен, зауытпен, кәсіпорынмен, өндіріспен, бөлмемен, пәтермен
Жыр (көне түркі тілінде - иыр)
1) кең мағынада, поэзиялық шығармалардың жалпы атауы. Көне түркі тіліндегі "иыр" сөзі де қазіргі "поэзия" терминінің мағынасында қолданылған. Бұл атау дәл осы мағынада қазірғі қарақалпақ, қырғыз, ноғай, қарашай, балқар, башқұрт, татар, тағы басқа түркі тілдерінде әлі күнге дейін қолданылады;
2) тар мағынада - қазақ халық поэзиясындағы 7 - 8 буынды өлең өлшемі, поэзиялық шығарма жанры. Қазақ ауыз әдебиетіндегі батырлар жыры, тарихи жырлар, лиро эпостык жырлар, жоқтаулар, жыраулар поэзиясы, толғаулар, термелер, тағы басқа түгелдерлік поэзияның осы өлшемдегі үлгісіне құрылған. Поэзиядағы бұл жанрды жазба әдебиет өкілдері де (Абай, С.Торайғыров, тағы басқа) орнымен пайдаланған. Буын санының бірқалыпқа түсіп тұрақтануы - Жыр жанры дамуының соңғы кезеңдерінде пайда болған құбылыс. Ежелғі замандардағы Жыр өлшеміне аралас буын тән болған. Мұндай өлшем қазақ халкының толғауларында, ногай халқының йырларында, башкұрт халқының қобайырларында, қырғыз халқының санатында сақталған. Тармақтарындағы буын саны 7-ден 15-ке дейін жетеді. Аралас буынды үлгілер батырлар жырында да кездеседі.
Поэзияның басқа өлшемдеріндегі өлең жолдары тұтаса келіп, шумақ құраса, Жыр тармақтары тирада түрінде шоғырланады. Тарихи генетикалық тұрғыдан тирада үлгісі шумақтан бұрын қалыптасқан. Демек Жыр өрнегі озге өлшемдерге қарағанда әлдеқайда ерте туған. Жырдағы тирада үлгісіндегі тармақ пен ұйқас мөлшері және олардың арақатынасы қатаң сақталмай, жиі өзгеріп, құбылып тұрады. Дәл осы қарапайым ерекшелікке көпке дейін ғылымының мән берілмегендіктен, Жырда басқа өлшемдегідей егіз, кезектес, шалыс ұйқас түрлері болады деп есептелініп келді, олардың жалпы саны 10-ға дейін жеткізілді. Мұндағы басты қателік тирада ішіндегі ырғақтық үзілістерді шумаққа теңгеруден туған еді. Кейінгі арнайы зерттеулер Жырдың тармағы мен ұйқасы тирада пішініне ғана тән заңдылықтарға негізделіп түзілетінін айқын дәлелдеп берді. Жырдың ұйқасы дара ұйқас (монорифма) және аралас ұйқас (полирифма) болып бөлінеді. Аралас ұйқас негізгі ұйқас пен қосымша ұйқастардан тұрады.[1]