Тауларға қатысты жаңа сөздерді сөз тіркестерімен сәйкестендіріңіз. Прочтите и поймите данный текст. Сопоставляйте новые слова, связанные с горами, с фразами.
Тіршілік көзі деп бекер айтылмаған. Себебі алғашқы тіршілік суда басталады. Жердегі ең көп таралған заттың бірі су. Мұхит, теңіз, көл, өзендерден басқа су барлық тірі ағзаның құрамында кездеседі. Мысалға адам ағзасындағы қанның немесе шырынның негізгі құрамы судан тұрады. Кәдімгі құрғақ өсімдік дәнінде де белгілі бір мөлшерде су болады. Кейбір теңіз жәндіктері, мысалыға медузаның 97-98% - ы судан тұрады. Судың құрамында еріген оттегі болғандықтан жануарлар және өсімдіктер тіршілік ете береді. Су көптеген жануарлар мен өсімдіктер үшін тіршілік ортасы болып саналады. Оның құрамындағы жануарлар мен өсімдіктерді құрлықтан кездестіре бермейміз. Судың жарық түсе бермейтін қабатында терең емес жерлерінде жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрі мекендейді. Мұхиттер мен теңіздердің терең қабаттарына - жарық түспегеннен қараңғы болып келеді. Ол жерлерде тек қана сондай тіршілік ортасына бейімделген жануарлар мекендейді, өсімдіктер мүлдем кездеспейді. Судағы еріген оттегімен су жануарлары желбезек арқылы тыныс алады.Қыста көлдер мен тоғандардың қатуы су жанураларына қиындық туғызады. Оттегінің жетіспеуі салдарынан жануарлардың жаппай қырылып қалуы мүмкін. Ондай жағдайда мұзды бірнеше жерден ойып, суды оттегімен байытып отыру керек. Көптеген жануарлар суда өмір сүруге бейімделген - жүзбе қанаттары, ескек тәрізді аяқтары және саусақтарының арасында жарғақтары болады. Мұхиттар мен теңіздердің тұзды суларында көптеген балдырлар кездеседі. Балдырдың кейбіреуі су бетінде қалқып жүрсе , енді біреулері су түбіне бекініп өседі. Балдырларды су жануарларының қорегі ретінде, кішігірім балықтар тұрақты мекені ретінде пайдаланады. Ең маңыздысы ауаны оттегімен байытып отырады.
Осень (родственно др.-прусск. assanis — осень, гот. аsans —жатва, этимологически — время жатвы; по толкованию Даля — от
осенять — затенять: наступление сумрака) — одно из четырёх времен года, между летом и зимой. Осень — переходный сезон, когда заметно уменьшение светового дня, и постепенно понижается температура окружающей средыПо количеству поступающей на землю от Солнца энергии равноденствия должны быть серединой соответствующих сезонов. Но задержка в изменении температуры (вызванная физическими свойствами воды и земли) задерживает климатические сезоны относительно астрономических. Температурная задержка изменяется в зависимости от конкретного места, поэтому в одних культурах осеннее равноденствие расценивается как середина осени, а в других — как начало осени. В Северной Америке, осень начинается с осеннего равноденствия и заканчивается зимним солнцестоянием.
1.Сарыарқа-Ақсорған
2.Мұғалжар-Үлкен Боқтыбай
Маңғыстау-Қаратау-Бесшоқы
4.Алтай-Белуха
5.Тянь-Шань: Хантәңірі
6.жоңғар Алатауы-3580