Question

Бір данаекіқұмыраны алып,таспентолтырады.Шәкірттерін бесеуінжинап: -Құмыратолды ма? - депсұраққояды.Шәкірттері:

-Иә,-де Данабұршақтолыбанканыалып,түгелдейқұмырағақұяды.Бұршақтас арасындағыбос жердітолтырады. Сонда дана:

-Ендітолдыма? - депсұрайды.Шәкірттерітағы да:«иә»,-дейді.

Бұлжолыданақұмтолықораптыалып,құмырағақұяды.Құмбұршақпентасарасынанөтіп, бүкіл бос жердітолтырады.

Данашәкірттерінентағысұрап,«иә»дегенжауапалады.Сосынданабіркесесуалып,құмыраға құяды.Шәкірттерімұныкөріп,күледі.

Сондаданабылайдейді

- Сендергеайтайындегенім,құмыра— біздіңөміріміз.Құмыраны үш нәрсемен толтырдыңдар.Тас— өміріміздіңбастыбөліктері:балалар,отбасы,достар,денсаулық.Бұршақ-бізгеқуанышсыйлайтын,бірақеңмаңыздыемеснәрселер,яғниүй,жұмыс,көлік,бағалызаттар,т.б.Құм—кезкелгенадамөміріндебарұсақ-түйекнәрселер.Егербасындақұмыранықұмғатолтырсаңыз,тастүгілібұршаққадаорынқалмайды.Өмірдедесолай:ұсақ-түйеккекөпуақытжұмсасаң,бастысынауақытыңжетпейді.

1. Мәтіннің идеясынанықтаңыз.

А) өмірқұндылықтарыВ) уақыттыңқадіріС) ұлыадамдарғаеліктеуD) мәңгілікөмір

2. Автордың ойын қорытындылаңыз. Уақыт ...

А) уақыт пайдалы В)уақыт жай С) D) уақыт мәңгілік

3. Тыңдалым мәтінінде кездесетін сан есімді санмен жазыңыз. ( )

4. Ақпараттарды дұрыс,бұрыс нұсқасымен сәйкестендіріңіз.

1.Уақыт тас.құм,бұршаққа ұқсайды

2.Құмыраға су,шөппен толтырады

3.Тас— өміріміздіңбастыбөліктері:балалар,отбасы,

Оқылым

Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.

Климат

Ауа райының белгілі бір жерге тән, көп жылдық орташа жай-күйі климат деп аталады. «Климат» сөзi грек тiлiнен аударғанда «ылди, еңiс» мағынасын бiлдiредi. Яғни климат жер бетiне түсетiн жылу мөлшерi мен күн сәулесiнiң түсу бұрышын анықтайды. Күн көкжиектен неғұрлым жоғары болса, күн сәулесiнiң түсу бұрышы да соғұрлым үлкен және сондықтан жер бетi жақсы қызады. Ыстық, қоңыржай және суық климат түрлерi бар. Экватор ауданында климат ыстық, ол жерде Күн жыл бойы көкжиек үстiнде жоғары орналасқан, сондықтан жер

бетi күн сәулесiнiң көп мөлшерiн қабылдайды. Ыстық климатта жыл маусымы жоқ және жыл бойы жаз болып тұрады.

Бұл жерде климат ыстық немесе ылғалды, сондықтан жылусүйгiш өсiмдiктер тез өседi, олардың гүлдеуi мен жемiстеуi жыл маусымымен байланысты емес.

Сiз бен біз қоңыржай климатта өмiр сүремiз, ол жерде күн сәулесiнiң түсу бұрышы экваторға қарағанда аз. Сондықтан жер бетi аз жылу қабылдайды. Қоңыржай климатта жыл маусымдары анық көрiнедi. Өсiмдiктер қыс кезiнде өсуiн тоқтатып, жапырақтары түседi. Жәндiктерде де тыныштық кезең туады, кейбiр жануарлар ұйқыға кетедi. Көптеген құстар жылы жаққа ұшады, ал қалған жануарлар қысқа қорек жинайды. Ауа райы өзгереді, ал климатқа тұрақтылық тән.

1) Мәтіннен синоним сөздерді табыңыз.

-Төмендегі сұрақтарға мәтіндегі деректерді қолдана отырып, жауап беріңіз.

2) Мәтінде қандай мәселе көтеріледі? Себебін жазыңыз.

3)«Біз қоңыржай климатта өмір сүреміз» деген автор пікірімен келісесіз бе? Ойыңызды дәлелдеңіз.



4) Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз.

Мәтінде климат өзгеруінің қандай себептері көрсетілген? ( )

Жазылым

«Қазіргі заманында үш тілді білу - міндет» деген пікірмен келісесіз бе? Келісу, келіспеу себептерін көрсетіп, шағын эссе жазыңыз.

( )

Айтылым

Берілген тақырыптардың бірін таңдап, диалог құрастырыңыз Ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыз.

Диалог тақырыптары

1. Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте.

2. Қазіргі жастар бос уақытын қалай өткізеді?

3. Ауа райының өзгеруі денсаулыққа әсер ете ме? ( (

Answer 1

иипообси ,"?%&-&%-/£÷75#74#€-$€-&$-^$-^$-=-$-$'пспчпс