Тырысқақ (лат. cholera) – антропонозды жіті ішек жұқпасы, Халықаралық медициналық – санитарлық ережелерге сәйкес карантинді жұқпаларға жатқызылады.
Жұқпа таралуының жалғыз көзі – ауру адам немесе тырысқақ бойынша қолайсыз аймақтан келген қоздырғышты нәжіс немесе құсық арқылы бөлетін вибриотасымалдағыш. Мұндай жұғу жолы – ауыз – нәжістік деп аталады. Қоздырғыш жұқтырылған тамақ және су (жиі кездеседі) арқылы адам ағзасына түседі, ауру адаммен қатынаста болғанда немесе тұрмыстағы заттарды пайдаланғанда жұғады. Қоздырғыш суда, сүтте, ағынды суларда ұзақ уақыт бойы сақталады және қайнатқанда жойылады.
Vibrio cholerae бактериялары ас қорыту органдарына түсе салысымен сұйық, ауырсындырмайтын, жиі іш өтуге әкелетін токсин бөледі. Ал жалпы улану тоқтаусыз құсуға әкеледі. Адам өзінен көп көлемде сұйықтық шығара бастайды, нәтижесінде ағза сусызданып, адам өліп кетуі де мүмкін.
Тырысқақтың жасырын мерзімі қысқа – бір күннен бес күнге дейін.
Ауру таралуының негізгі себебі қауіпсіз судың тапшылығы не жоқтығы, санитариялық құралдардың болмауы, бұған қоса, қоршаған ортаның нашар жағдайы, жеке бас гигиенасының сақталмауы болып табылады.
Тырысқақ өте жұқпалы, және оған балалар да, ересектер де шалдығады. Басқа ішек ауруларынан ерекшелігі ол бірнеше сағат ішінде дені сау ересек адамның өзін өлімге душар етеді. Иммунитеті төмен тұлғалар, дұрыс тамақтанбайтын балаларға және АҚТҚ жұқпасына шалдыққан адамдарға тырысқақ жұққанда өлім қаупі өте жоғары. Емдеу жасалмаса, өлім коэффициенті 30-50 пайызға дейін жетеді.
2) Лейшманиозы (от имени У. Лейшмана, лат. Leishmaniasis) — группа паразитарных природно-очаговых, в основном зоонозных, трансмиссивных заболеваний, распространенных в тропических и субтропических странах; вызывается паразитирующими простейшими рода Leishmania, которые передаются человеку через укусы москитов из рода Phlebotomus в Старом Свете и из рода Lutzomyia в Новом Свете. Существует три основные формы этого заболевания: висцеральный лейшманиоз, или кала-азар, при котором поражаются органы ретикуло-эндотелиальной системы, кожный лейшманиоз, при котором поражаются кожа и подкожные ткани и слизисто-кожный лейшманиоз[2]. Кожный лейшманиоз, в свою очередь, имеет несколько различных форм, в зависимости от места поражения, вида простейших, которые вызвали развитие болезни, и состояния хозяина. В Старом Свете он чаще всего проявляется в виде изъязвляющихся папул. В Америке существуют несколько разновидностей кожного лейшманиоза, известных под местными названиями (например, язва каучуковая, эспундия). Для лечения лейшманиозов применяются препараты пятивалентной
Объяснение:
Драмада оқиға тартыс, не тартыстар желісіне жинақталып, кейіпкерлер әрекеті арқылы дамиды. Драмалық шығарма театрға арналып жазылады да, сахнада нағыз көркемдік қуатына ие болады. Драма бастапқы кезде хор, диалог, би, айтыс, пантомимомен аралас болып, синтетикалық өнер саласы ретінде дамыған. Кейін драма сөз өнерінің жеке тегі ретінде дараланды, оның трагедия, драма, комедия, мистерия, миракль, моралите, мелодрама, фарс, водевиль, трагикомедия, т.б. жанрлары қалыптасты. Классикалық драманың алғашқы үлгілері ежелгі Грекияда пайда болып, Эсхил, Софокл, Еврипид трагедиялары мен Аристофанның комедияларында жоғары көркемдік биікке көтерілді. Драма орта ғасырда аллегориялық бағыттағы мистерия, миракль, моралите түрінде дамыды. Еуропада драма Қайта өрлеу дәуірінде Англия (К.Марло, У.Шекспир) мен Испанияда (Лопе де Вега, П.Кальдерон) дамудың шырқау биігіне жетті. 17 ғасырда Батыс Еуропада классицизмдік драматургия үстем болды. 19 — 20 ғасырларда драма табиғатында лирикалық (Джордж Байрон, Александр Александрович Блок, Ғ.Мүсірепов, т.б. лирикалық драмалары), “деректі” (Дж.Килти, М.Шатров, М.Әуезов, т.б.) көркемдік элементтердің көрініс табуы арқылы арнасы кеңейді.
Қара жорға болмаса, бидің сәні келер ме,
Қос етек көйлек кимесе қыздың сәні келер ме.
Ал қәнекей жолдастар біреуің шық тойбастар,
Той дегенде дейді екен домалайды қу бастар.
Ал халайық билеңдер билеңіздер сүйгенмен,
Басыңыздар шаттанып қара жорға биіне.
Қоссын барлық бейнеге қан тарасын денеге,
Қара жорға болмаса тойдың сәні келер ме.
Қара жорға ойнаңдар қой десе де қоймаңдар,
Қос жүректің шаттығын дәл осылай тойлаңдар.
Келе бермес ыңғайға дәл осындай күн қайда
Ойнаңыздар жамағат билеңіздер мұндайда.
Шалдар жүрсе шаттанып жанарынан от жанып
Би билесін майданда кемпіріне мақтанып
Кемпір жүрсін кеңкілдеп ақ жаулығы желпілдеп
Шалдарына көз қысып би билесін секілдеп
Биле жеңгем билегім мына тойдың гүлі едің
Ағалардың қалайда дыр дыр еткіз жүрегін
Салауатты ағасы азаматтың сарасы
Билеп жатқан сылқылдап келіншектерге қарашы
Биле биле жігіттер жанып тұрған үміттер
Шыққанынша тоқтама маңдайыңнан тұнық тер
Биле қыздар бұралып сауық сайран құратып
Жауласын бір от сезім жүректерде сұрапыл
Қыздар солай мәздасын жүрек қылын қозғасын
Көрген кезде жігіттер талып түсе жаздасын
Ғашықтарда тіл қатып жүректерді жыр қатып
Қыз бен жігіт қосылып билеу деген бір бақыт
Биле биле сұлуым қандай ғажап күлуің
Сыртылдасын саусағың былқылдасын буының
Анау тұрған бойжеткен сүйкімді еді ау ой неткен
Талайлаған жігіттің жүректерін сөйлеткен
Қара жорға болмаса, бидің сәні келер ме
Қос етек көйлек кимесе қыздың сәні келер
Ал қәнекей жолдастар біреуіңшық тойбастар
Той дегенде дейді екен домалайды қу бастар