1-тапсырма Шығарма мазмұны негізінде кестені толтырып, мәселенің шешілу жолдарын ұсыныңыз.
«Фила» әдісі.
Тапсырма Зар заман Келер заман
F факт
I идея (себебі)
L сұрақтар (зерттеу сұрақтары)
А
Шешу жолдары
2-тапсырма
Ақынның заманға байланысты көзқарасын, сезімін, ниетін, болмыс-бітімін, сипатын танытатын көркем сөздер мен сөз тіркестерін кейбір әсерлі сөздерімен алмастырып қолданып, ақынның атынан 80 сөзден тұратын үндеу хат жазыңыз.
3-тапсырма
УилфредОуэннің «DulceetDecorumestby»өлеңі мен Шортанбайақынныңшығармаларыменүндестігінанықтаңыз. Екіақынныңшығармаларынсалыстырыңыз.
2 ұқсастық, 2 айырмашылықкелтіріңіз.
Уилфред Оуэн «Dulce et Decorum est by» Ұқсастығы Шортанбай ақынның «Зар заман( өлеңі
Уилфреда Оуэна "DulceEtDecorumEst"
Как нищие, согбенны в три погибели, хромая,
Кишками харкая, прокляты, как черти,
Мы отступали, за спиною оставляя
Разрывы шестидюймовой стопроцентной смерти*.
Шли в забытье… Шли без сапог…Босые…
В кровавые мозоли обували ноги,
Хмельные от усталости, глухие и слепые,
Изнеможение свое бросая вдоль дороги.
– «Газ! Ребята, газы!» – Вся рота неумело
Противогазы впопыхах напяливала быстро.
Вот кто-то вскрикнул, словно пуля пролетела,
Качнулся человек и догорает белой искрой…
Сквозь затуманенные стекла, зелень ярких ядов,
Как в изумрудье моря, я видел все его мучения.
В кошмарном сне, перед моим бессильным взглядом,
Удушьем захлебнулся он, как при утоплении.
И если мог и ты пойти за удушающим виденьем,
За той повозкой, в которую отравленных бросали,
Белок в глазах его узрел, гримасу искажения
Лица – как будто дьявола в нем за грехи пытали…
И если б ты услышал звук, кровь в венах леденящий,
Что вперемешку с хрипом из легких вырывался –
Он горький, словно мат, он грязный, словно ящур,
Он на невинном языке неизлечимой язвой оставался –
Тогда, мой друг, не смаковал ты здесь
Перед юнцами фразу о победном вздоре...
Сөз өнері — өлеңде.
Ерінбеген етікші болады,
Ұялмаған өлеңші болады.
Қазаншының еркі өзінде,
Қайдан құлақ шығарса.
Әншейінде ауыз жаппас,
Той дегенде өлең таппас.
Түйеге мінген қазақ,
Төрт ауыз өлең біледі.
Елшіге өлім жоқ,
Өлеңшіге өкім жоқ.
Сүйреңдеген қызыл тіл
Сүйгеніңнен айырар;
Иә жаубетін қайырар. 3. Кірме сөздер дегеніміз тілімізге басқа тілден енген сөздер. Бір тілден екінші тілге сөздердің ауысып тұруы барлық тілдерге тән құбылыс. Сөздік құрамына басқа тілден сөз енбеген тіл жоқ десе де болады.Өз тарихында қазақ халқы көптеген елдермен қарым – қатынас жасап, аралас – құралас болғаны мәлім. Соның нәтижесінде араб, парсы, монғол, орыс тілдерінен қазақ тіліне көптеген сөздер кірген.
4.Өздік етіс
Қимылдың іс-әрекеттің орындаушысына, іс иесіне тікелей қатыстылығын білдіріп, әдетте сабақты етістіктерден -ын, -ін, -н жұрнағы жалғану арқылы жасалатын етістің түрі өздік етіс деп аталады. Мысалы: Таң атқанша тарандық (Махамбет)
Оқушылар ерте тұрып жуынды. Бала өзі киінді деген сөйлемдердегі тарану, жуыну, киіну қимылдары әрі белгі іс иесі (орындаушы) біз (тарандық), оқушылар (жуынды), бала (киінді) арқылы орындалып, әрі қимыл сол іс иесіне бағытталғанын білдіріп тұр.