аксу́-жабагли́нский госуда́рственный приро́дный запове́дник (каз. ақсу́-жабағылы́ мемлекетті́к табиғи́ қорығы́) — первый и старейший заповедник в казахстане
расположен в западной оконечности хребта таласский алатау в тюлькубасском, толебийском и байдибекском районах туркестанской области, а также в жуалынском районе жамбылской области на общей площади в 131 934 га.
заповедник «аксу-джабаглинский» организован постановлениями советом народных коммисоров казахской асср от 14 июля 1926 года и снк рсфср от 27 мая 1927 года на площади 30545 га. в 1929 году к заповеднику был присоединен каньон реки аксу. учрежден «с целью полного сохранения в неприкосновенном виде рек аксу и жабаглы со всеми их древесными и кустарниковыми насаждениями, травянистым покровом и населяющим этот заповедник животным миром — как памятник природы». в 1935 году площадь была увеличена до 48 570 га. — были присоединены долины рек - и .
Алтынемел - Жетісу Алатауында орналасқан ұлттық саябақ. Негізі 1996 жылы қаланған. Бақтың құрамына Қапшағай бөгенінің солтүстігі бөлігі мен Іле өзенінің оң жағалауы, Жетісу сілемдері: Кіші және Үлкен Қалқан, Ақтау, Қатутау, Дегерес, Матай, Шолақ, Қояндытау таулары және өте сирек кездесетін табиғат ескерткішінің бірі – «Әнші құм» кіреді. Әсіресе «Әнші құм» жер шарының түкпір-түкпірінен келген туристтерді таң қалдыруда. Саябақта бірнеше туристік маршруттар жұмыс істейді.
Бақтың климаты қатаң континенттік, қысы суық, жазы ыстық. Сол себепті мекендейтің жануар да, бақта өсетін өсімдіктер де табиғат жағдайларына керемет бейімделген.Саябақ археологиялық ескерткіштер мен ежелгі таңбалар және суреттер салынған үңгірлермен тастарға бай. Бақтың сан алуан керемет табиғатын сақтау барша еліміздің азаматтарының міндеті.
Абай (Ибраһим) Құнанбаев (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.