Жүзден - жүйрік, мыңнан - тұлпар.
Қазақ халқы қашаннан да жылқы малын ерекше қастерлеп, пір тұтып, қасиетті жануар санаған. Мұның дәлелі ретінде жылқы малына қатысты көптеген мақал - мәтелдер (мысалы: "Жақсы аттың жал-құйрығы, Әрі жібек, әрі қыл. Жақсы жігіттің белгісі, Түзде мырза, үйде құл" немесе "Жақсы аттың артынан құнан ереді, Жақсы жігіттің артынан ұлан ереді"), аңыз - әңгімелер, шығармалар, өлең-жырлар, ертегілер өте көп.
Қазақ халқы үшін жылқы малдың патшасы саналған, оның себебі Жылқы - көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады. Оның азығы (жемі, шөбі) өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы екендігі ерте кезден ақ белгілі.
Бұрынғы кезде аңыз – дастандарды оқысақ, батырлардың жылқыларының аты болған екен. Қобыланды батырдың Тайбурылы, Алпамыс батырдың Шұбар деген аты болған. Бұл аттар жәй аттар емес, жүйрік, сұлу, әрі батырдың ең жақын досы бола білген.
Аталарымыз “Ат ердің қанаты”, “Мінсең - көлік, жесең - ет” деп жылқы малын аса жоғары бағалаған. Сонымен қатар жылқылар бізді қауіптерден қорғайды екен. Бұрындары ата - бабаларымыз "жылан жоламасын" деп қастарына жылқы байлап жатқан екен. Осындайды естуіңіз бар ма?
Жануарлар қорегі.
Жануарлар түрлеріне қарай әр түрлі қоректенеді, бірақ барлығы да сусыз тіршілік ете алмайды.
Табиғаты қолайсыз,суаттардан алыс жатқан жерлерде тіршілік ететін жануарлар бар. Мысалы, кесірткелер шөлді жерлерде көптеп тіршілік етеді. Кесіткелер, тышқандар өздері жейтін азықтың құрамындағы ылғалды қанағат етеді. Ал ақбөкен, бұлдырық сияқты жануарлар күнделікті су ішпесе болмайды. Алғаш көктем шыққан кезде шөптер нілді келеді. Бұл кезде ақбөкендер көп су іздей қоймайды. Жазда күн қатты ысығанда әрі шөбі кебіңкіремей бастағанда олар су іздеп алыс суаттарға барып шөлін қандырады.
Ақбөкен тез жүгіреді, ал бұлдырық жылдам ұшатындықтан қанша километрді артқа тастап су іздейді.
Түйе шөлге өте шыдамды келеді. Суға кезіккенде олар шөлін әбден қандырып алады. Түйенің негізгі қорегі жантақ. Бұл өсімдіктің биіктігі бір метрдей ғана болады. Жапырағы ашық жасыл түсті,кішкене дөңгелекше келген. Жапырағы шырынды,сабағы тікенекті келеді. Ол түйеге еш қиындық туғызбайды. Ал шөлде тіршілік ететін қарақұйрық, есек, жылқы, суырларға оған жақындау мүмкін емес.
Үй жануарлары шөппен қоректенеді, жыртқыштар көбіне ет іздейді.