Мәтінді оқыңыз. Газет айдарлары (рубрикалар)-газеттің ішкі құрылымынан хабардар ететін, оны танытатын басты компоненттерінің бірі. Айдаралар қызметі жағынан негізгі және арнаулы болады.
Орталық қалалық кітапханада Екібастұз қаласының 60 – жылдығы аясында «Отарқа» газетінің 25 – жылдық мерейтойына арналған «Екібастұз өңірінің беделді басылымы» атты оқырман конференциясына «Отарқа» газетінің ұжымы, Екібастұз қаласының құрметті азаматтары, газеттің штаттан тыс тілшілері, тұрақты оқырмандар, кітапханашылар және студенттер қатысты.
Шара барысында «Отарқа» газетінің тарихына, газетті ұйымдастырған алғашқы редакторы Амангелді Қаңтарбаевтың өміржолы мен шығармашылығына тоқталып өтілді. Газет бетінде көтерілген қоғамға аса маңызды мәселелерге, тіл мәселесіне, газеттін таралымына нақты тоқталып өтілді. Газеттің қазіргі редакторы Жанаргүл Қадырова, тілшілер Жассерік Садуақасов пен Дария Ертайқызы сөз алып басылымның тыныс – тіршілігімен, алдарына қойған мақсаттарымен оқырмандарды таныстырып өтті.
1-тапсырма.
Мәтін мазмұны бойынша 4 сұрақ құрастырыңыз.( Составьте 4 вопроса по содержанию текста. )
Нәтиже сабақ
1.Тәуелдік жалғауда тұрған сөзді табыңдар.
а)анам,әкең
2.Өзбек халқы үлкенге де,кішіге де кім дейді?
в)сіз
3.Буын түрлері нешеге бөлінеді?
г)3
4.Ана,әке сөзіне жалғанатын ілік септігінің жалғауларын атаңдар.
в)-ның,-нің
5.Не-ме-ре сөзіндегі буын түрін ажыратыңдар.
б)ашық буын
6.Адам бетіндегі әжім нені аңғартады?
г)біраз өмір сүріп,қиындық көргенді
7.Адамның бойын сипаттайтып сөзді атаңдар.
а)орташа,ұзын
8.Мұрын сөзінде қандай буын түре бар екенін атаңдар.
в)ашық,бітеу
9.Ілік септігі жоқ сөз тіркесін табыңдар.
в)әдемі айна
10.Сыпайы болу дегеніміз не?
б)әдеп сақтау,әдептілік үлгісін,мәдениеттілікті көрсету
2.Бақылау сұрақтарына жауап беріп,тапсырмаларды орыңдар.
1.Отбасы мен Отанның арасында қандай байланыс бар?
"Отан – отбасыдан басталады" деп бекер айтпаған.Бұл екі ұғымның арасында үлкен байланыс бар.Бала отбасыда көрген тәлім-тәрбиені Отанына көрсетеді,жұмсайды.Отбасы ол – "кішкентай Отан".
2.Тәуелдік жалғау жалғанғанда сөзге қандай мағына береді? Мысал келтіріңдер.
Тәуелдік жалғау, әдетте, бір заттың басқа бір затқа тәуелді екенін білдіреді.Мысалы:Менің дәптерім,атам.Қойдың үлкені.Мектептің кілті.
3.Дыбыс үндестігіне бірнеше мысал келтіріңдер.
Үндестік заңы 2-ге бөлінеді:буын үндестігі,дыбыс үндестігі.Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады.Мысалы: Әке,шегіртке.Аға, саулық,ғалам.Дыбыс үндестігі дегеніміз - қатар келген екі дыбыстың бір-біріне ықпал етіп үндесуі.Мысалы:қалалық, мәнерле, мәжіліске, мектепте сияқты мысалдарда қала, мәнер сөздеріне қосымшаның үнді дыбыстан басталып жалғануына сөздің соңындағы дауысты және үнді дыбыстар әсер еткен.
4.Буын және оның түрлері туралы айтыңдар. Ата,әже,бала сөздерін буынға бөліп, буынның түрлерін ажыратыңдар.
Буын (фонетика) — сөйлеу мүшелерінің тұтастай қимылынан пайда болған бір немесе бірнеше дыбыстық тіркесі. Буынды тек дауысты дыбыстар ғана құрайды. және дауыссыз дыбыстардың ретіне қарай мынадай түрлерге жіктеледі: Ашық буын — бір дауысты дыбыстың өзінен ғана тұратын немесе дауыссыз дыбыстан басталып,дауысты дыбысқа аяқталып тұратын буын (а-ра,ұ-лы, ке-ше, қа-ла, не, а-сық, а-дым); 2) тұйық буын — дауысты дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа бітетін буын (ат, өт, ас); 3) бітеу буын— дауысты дыбыс екі жағынан дауыссыз дыбыспен қоршалып тұратын буын (тіс, қыз, қар, мұз, құз).
А - та (ашық буын - ашық буын),ә - же (ашық буын - ашық буын),ба - ла (ашық буын - ашық буын).
5.Адамға сіз деп сөйлеу нені білдіреді?
Ол адамның сыпайылығын,кішіпейілдігін,ибалылығын білдіреді.
6.Айналайын деген сөздің қасиеттілігі неде? Анаңның сені еркелетіп жиі айтатын сөзі қандай?
Қазақ халқы бұл сөзді ертеден бастап қолданған.Ол ізгі сүйіспеншілікті,махаббатты білдіреді.
Онысы "сенің жолыңда менің жаным құрбан" немесе "саған келген пәле маған болсын" дегені...
Анам мені жиі "аппағым","тәттім" деп жиі еркелетеді.