Менің анам-мен үшін ең қымбат адам. Мен оны өте жақсы көремін. Бірдеңе үшін емес, жай ғана менің бар нәрсе үшін. Мақтан тұтамын және жоғары бағалаймын өз анасымен. Оған жақын менде ешкім жоқ. Менің анам Татьяна Николаевна. Ол әдемі. Анамды күлімсіреп, үлкен жасыл көзді жақсы көремін, олар күлімсіреп, күлкілі күлкі мен оның қолдарын, қамқор, жылы, маған алақан жетуге қымбат. Менің анам өте мейірімді, адамдармен жақсы қарайды, оны құрметтейді және жақсы көреді. Ол қиын сәтте қолдау көрсете алады және Кейде маған қайғылы және ащы болған кезде жылылығымен жылыта алады.
Бақытсыз Жамал» романының оқиғасына арқау болған мәселе де осы, ескі әдет ғұрыптың қыспағына түскен қазақ қызының тағдыры еді. Сүйгеніне қосылып, бақытты өмір сүруді армандаған бойжеткеннің бақытқа жету жолындағы акыр күресі мен қиындыққа толы жолы суреттеледі. Шығарманың сол кезеңдегі қазақ даласының шынайы тынысы тіршілігін көрсететін иірімдерден бастап, қазақ қызының тағдырын шешкен әлеуметтік теңсіздік жағдайлары ашық көрсетіледі.
Ал осы романда нақты қандай түйткілді мәселелер көтерілген? Қазақ қызының рухани өміріне қатысты қандай оқиғалар орын алады?
Ескі заманның шырмауында қалған қазақтың көзін осындай қазақ қыздарының алдыға суырылып шығып, өз теңдігін сұрауы ашқандай болады. Алайда бұл шығармада тек қана ата ана қарсылығы емес, сонымен қатар қызды адам емес тауар ретінде көретін, оны қалыңмалға айырбастайтын ашкөз, сараң адамдардың бейнесі де ашылады. Мысалға, туған әкесінің билік үшін қызының өмірін күлге айналдыруы; оның сезімдерімен санаспай, бірін бірі жаралған қос ғашықты айырулы мен опасыздыққа жатқызар едім.
Менің ойымша, Міржақып Дулатов өз туындысында Жамал қыздың тағдыры арқылы, тар заманның шынайы бет бейнесін, халықтың сол кездегі жағдайының бәрін ашып көрсеткендей. Себебі, романда Сәрсенбай мен Жамал арасындағы, юай мен кедей деп бөлінген таптық өкілдердің арасында қарама қайшылықтар мен адамдардыңрузани жағынан емес, байлығына қарап бөлінуі, адами қасиеттерді бағаламауы шынайы көрсетіледі. Сонымен қатар, заманының кесірінен өзгерген әке мінезі осыған дәлел болады. Міржақып оны басында; « Момын, мал баққан кісі» деп суреттесе, бірте бірте ол да байлықтың буына масайрап, тіпті өз қызын табан астына салып, тағдырының күл талқанын шығарған еді.
Қорыта келе, халқының халі үшін ширығып, жан беруге даяр болған қаламгер М.Дулатовтың романында сол уақыттағы қазақ халқының тұрмыс тіршілігі мен салт санасы бір адамның тағдырымен байланыс тапқандай. Жамал қыздың басынан өткен оқиғалары арқылы біз, қазақтың сол кездегі рухани өсу жолы мен кері кеткен замана шындығын анық тани білдік.
Подробнее - на -
а) поэма деген эпостық жанрдың бір түрі;белгілі бір оқиғаны адам тағдырын сипаттайтын поэтикалық шығарма.
поэманың ерекшелігі ол көбіне сюжетке құрылып,кейіпкерлердің қарым-қатынасын,мінез-құлқын және т.б. сипаттайды.
дастан деген әдебиет жанры.Ол фольклордың саласына жатады.
ә) атастыру деген қазақ халқының дәстүрлі ғұрыптық салты."бата бұзу" сөзінің мағынасы батаны бұзу ,яғни ол қарғыспен тең.Ақын поэмада не болып жатқанын,яғни кейіпкерлердің сипаттамасын айтқысы келеді.Екі елдің арасына іріткі салу деген ол дұрыс емес.Себебі,егер екі ел ,яғни екі мемлекет бір бірімен араздасып жүрсе ортада жек көрініш пайда болады.