Заилийский Алатау, хребет Северного ТяньШаня до второй половины века называли «Небесные горы». «Горы словно висели в небе светом, писал известный путешественник и географ Средней Азии и Казахстана П. П. СеменовТянь Шанский. Острые пики, тяжелые пирамиды, грандиозные купола, ломаные и округлые перевалы казались сплошной стеной, воздвигнутой на краю земли». Действительно, такое впечатление возникает, когда впервые видишь Заилийский Алатау, подъезжая К АлмаАте. Могучей грядой с белоснежными вершинами поднимается он над городом, который раскинулся у его подножий. А если посмотреть схему гор ТяньШаня, то сразу станет понятным современное название хребта. Чуть извилистой лентой обозначена река Или, а за ней, несколько ниже, черным контуром выделена дуга хребта, обращенная на юг. Эти две линии соединены тонкими ниточками притоками ли, которые орошают поля и берут свое начало на вершинах Заилийского Алатау.
Здесь, в скальноледниковом поясе, образуются мощные по своей разрушительной силе селевые потоки, нередки обвалы и сход снежных лавин.
Күйші туралы.
Күйші дегеніміз - ұлттық аспапта (домбыра, қобыз, сыбызғыда) күй орындаушы. Күйші дегенде алдымен есімізге Құрманғазы Сағырбайұлы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерей, Тәттімбет секілді атақты күйшілеріміз оралатыны сөзсіз.
Жалпы күй өнері қазақ халқына ғана тән өзіндік орындау мәнері бар өнер түрі. Күйшілер халықтың мұң - мұқтажын, арман - тілегін, өмірін , салт - дәстүрін ұлттық аспаптар арқылы көрсетіп отырған. Күйлердің тақырыптары да әр алуан болып келеді.
Бұрынғы кездері күйшілер күйлерді өздері шығарып, өздері халық арасында таратып отырған. Күйлер қобыз, домбыра, асатаяқ, шаңқобыз, дауылпаз, жетіген секілді ұлттық аспаптардың сүйемелдеуімен орындалады.
Күйдің әуендік құрылысы мен ырғақтық - орындаушылық әдістері сан алуан болады. Мысалы, Құрманғазы күйлері екпінді, жігерлі келсе, Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген; Тәттімбеттің күйлері әуені әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы болса, Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті болып келеді. Күйлер орындаушылық дәстүріне, қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке - төкпе және шертпе күй мектептеріне бөлінеді.