Қазақ тілінде сөздердің жазылу ережелері мен айтылу ережелері бар.Орфография – сөздердің дұрыс жазылу заңдылығы,ал орфоэпия – сөздердің дұрыс оқылу заңдылығы.
Қазақ тілінде сөздер көбіне қалай жазылса солай оқылады.Кейде сөздердің жазылуы мен айтылуында өзгешелік болады.Мынадай жағдайларда сөздердің жазылуы мен айтылуында өзгешелік болады:
1.Дыбыс үндестігі,яғни қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі;
2.Еріндік дауыстылардың өзінен кейін келген езулік дауыстылар ғана әсер етуі;
Жазылуы: Айтылуы:
Көзілдірік – Көзүлдүрүк
Өлең – Өлөң
Қара ала – Қарала.
Қазақ тілінде орфографиялық заңдылық төмендегі принциптерге негізделеді:
1.Фонетикалық принцип:
Сөз бөлшектері қалай айтылса,солай жазылады.Бұл принцип,негізінен,сөздегі қосымшалардың жазылуында ескеріледі.Мысалы:адам-дар,қарт-қа т.б.
2.Дәстүрлі принцип:
Қазақтың байырғы сөздері бұрын қалай жазылса,қазір де сол қалыптасқан күйінде жазылады.Мысалы:айуан,кейуана,қиуа т.б.
3.Морфологиялық принцип:
Біріккен сөз,қос сөз және сөз тіркестерінің айтылуында олардың бір сыңарының кейбір дыбысы өзгеріске ұшырауы мүмкін,бірақ жазылуда морфологиялық принципке сай түбірлері сақтап жазылады.Мысалы:
Отан жерiм, Отан - суым, Отан қуат нәр бередi. Отан - ұран, Отан - туым, Отан - мәңгi гүлденедi. Әр адамның өзiнiң туып-өскен жерi болады. Менiң Отаным - Қазақстан. Қазақстанның жерi кең-байтақ, өте әдемi және бай. Мұнда кең далалар, жасыл ормандар, көгiлдiр өзеңдер, шөлдi аймақтар, биiк таулар бар. Қазақстанда тарихи ескерткiштер, табиғаты көркем қорықтар орналасқан. Қазақстан Республикасының президентi - Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев. Ол - бiздiң сенiмдiлiгi. Қазақстан көп ұлттық мемлекет. Отанымда әр түрлi халықтар тұрады. Бiз - Қазақстанның болашағымыз. Қазақстан - бiздiң ортақ үйiмiз. Қазақстанда менiң отбасым, достарым, тұрады. Менiң Отаным - менiң мақтанышым, асыл байлығым. Мен Қазақстан өте сүйемiн.
У каждого человека есть его родная земля. Моя Родина - Казахстан. Казахстанская земля просторная, очень красивая и богатая. Здесь есть просторные степи, зелёные леса, голубые озёра, пустынные места, высокие горы. В Казахстане расположены (находятся) исторические памятники, природные красивые заповедники. Президент Республики Казахстан - Нурсултан Абишевич Назарбаев. Он - наша надёжность. Казахстан многонациональное государство. На моей Родине живут различные народы. Мы - будущее Казахстана. Казахстан - наш общий дом. В Казахстане живёт моя семья, мои друзья. Моя Родина - моя гордость, дорогое достояние (драгоценность). Я очень люблю Казахстан.
Қазақ тілінде сөздердің жазылу ережелері мен айтылу ережелері бар.Орфография – сөздердің дұрыс жазылу заңдылығы,ал орфоэпия – сөздердің дұрыс оқылу заңдылығы.
Қазақ тілінде сөздер көбіне қалай жазылса солай оқылады.Кейде сөздердің жазылуы мен айтылуында өзгешелік болады.Мынадай жағдайларда сөздердің жазылуы мен айтылуында өзгешелік болады:
1.Дыбыс үндестігі,яғни қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі;
2.Еріндік дауыстылардың өзінен кейін келген езулік дауыстылар ғана әсер етуі;
Жазылуы: Айтылуы:
Көзілдірік – Көзүлдүрүк
Өлең – Өлөң
Қара ала – Қарала.
Қазақ тілінде орфографиялық заңдылық төмендегі принциптерге негізделеді:
1.Фонетикалық принцип:
Сөз бөлшектері қалай айтылса,солай жазылады.Бұл принцип,негізінен,сөздегі қосымшалардың жазылуында ескеріледі.Мысалы:адам-дар,қарт-қа т.б.
2.Дәстүрлі принцип:
Қазақтың байырғы сөздері бұрын қалай жазылса,қазір де сол қалыптасқан күйінде жазылады.Мысалы:айуан,кейуана,қиуа т.б.
3.Морфологиялық принцип:
Біріккен сөз,қос сөз және сөз тіркестерінің айтылуында олардың бір сыңарының кейбір дыбысы өзгеріске ұшырауы мүмкін,бірақ жазылуда морфологиялық принципке сай түбірлері сақтап жазылады.Мысалы:
Айтылуы: Жазылуы:
Шегара – Шекара
Жер-гөк – Жер-көк
Қоян-ғолтық – Қоян-қолтық.