Оралхан Бөкей (28.09.1943, Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы Шыңғыстай ауылы — 17.05.1993, Үндістан, Дели қаласы, Алматыда жерленген) — Жазушы-драматург, журналист, Қазақстан Республикасы мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Қазақстан Республикасы Жастар сыйлығының лауреаты, Н.Островский атындағы Бүкілодақтық әдеби сыйлықтың лауреаты.
Оралхан Бөкей 1943 жылы 28 қыркүйекте Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы Шыңғыстай ауылында дүниеге келді. Найман тайпасы Көкжарлы Қаратай рынан шыққан.[1][2]
Әкесі Бөкей көп сөйлемейтін, сөйлей қалса сөзі өткір, қанжардай қиып түсетін, сөзге шешен, астарлап сөйлеп өз ойын дәл жеткізетін, рухы мықты, жаны таза адам болған. Анасы Күлия көреген, ділмар, аузын ашса көмейі көрінетін ашық кісі болған. Үнемі топ бастап жүретін, қажет жерінде қиыннан қиыстырып өлең де шығарған. Керемет даусы бар әнші де болған. Отбасында бір ұл - Оралхан, бес қыз – Шолпан, Әймен, Ләззат, Мәншүк, Ғалия. Оралхан дүниеге келгенде сұрапыл соғыс жылдары болғандықтан, әкесі Оралға еңбек майданына аттанған кез болатын. Анасы Күлия әкесі еңбек майданынан аман-есен оралсын деп ырымдап, сәбидің атын Оралхан деп қойған екен[3].
Ол 1961 жылы Сұлтанмахмұт Торайғыров атындағы Шыңғыстай орта мектебін соң, аға пионер вожатый және Алтай совхозында тракторшы болып жұмыс істеген. 1963-1969 жылдары Оралхан Бөкей С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетінде сырттай оқыды.
1965-1968 жылдары ол Большенарым ауданының «Еңбек туы» газетінде корректор, аудармашы, редактордың орынбасары, Шығыс Қазақстан облысының «Коммунизм туы» («Дидар») газетінде әдеби қызметкер болды.
Оралхан Бөкей 1968 жылы республикалық «Лениншіл жас» («Жас Алаш») газетінің шақыруы бойынша Алматыға келеді. Оның журналист боп, жазушы болып қалыптасуына Шерхан Мұртазаның ағалык қамқорлығы ерекше әсер етті. Ешкімге белгісіз Шыңғыстайдағы тракторшы баланың бойынан жалындаған талант отын байқаған Шерхан Мұртаза оны Алматыға жетелеп әкеп, дуылдаған қаламгерлер қауымының қалың ортасына салды да жіберді. өмірінің соңына дейін ол журналистика мен жазушылықты қатар алып жүрді.
1974-1983 жылдары Оралхан Бөкей «Жұлдыз» журналының проза бөлімінің меңгерушісі, 1983-1991 жылдары «Қазақ әдебиеті» газетінде редактордың орынбасары, 1991-1993 жылдары бас редакторы болды.
Оралхан Бөкей 1993 жылы 17 мамырда Үндістан жерінде, Делиде қайтыс болды.
Объяснение:
Мына дүниеде ананың ақ сүтіне не жетсін?! Әкенің маңдайыңнан иіскеп, махаббатпен сүйген сәтінен артық не нәрсе болсын?! Бала үшін мұнан артық бақ та, арман да жоқ шығар. Дүние атаулының ең ғажайыбы – бақытты отбасы болса керек-ті. Ал, сол дүниедегі сормаңдай жан кім десе, ана мен әкенің мейіріміне қанбаған бала дер едік. Әлбетте, сорлылығы үшін бала кінәлі емес, тағдыры, бәлкім, солай-ды. Ал, егерәки, сол сормаңдай дүние есігін кемтар немесе ауру болып ашса һәм ата мен ананың мейірімін көре алмайтын жетім болса ше? Кінә кімде екен?! Тар құрсақтан шыққан сәбиге талайға жетер мұң сыйлаған тағдыры, бәлкім, өзегін жарып шыққан баласын тастап кете баратын ана мен әкесіне рухи азық бере алмаған тас қоғам шығар?!... «Әке-шешең жынды болса, байлап бақ», балаңның ақыл-есі кем болса қалай болмақ? Бітпейтін сұрақ, түгесілмейтін мәселе...
Бүгінгі қоғамға барлап, көз салсаң айналада көптің барын, бірақ, өмір сүруге қажетті негізгі күш – сенім мен сезімнің, адамгершіліктің жетіспейтінін көре аламыз. Дегенмен, тар тірлікте кең тыныс болмайтыны белгілі. Мәселе – қоғамның әлсіз тұсына айналған, адамның жан-жүрегін тебірентіп, өзегін өртейтін ақыл-есі кем балаларды ата-аналарының тастап кететіні болып отыр. Жығылғанға жұдырық. Бұл мәселенің шеті емес, түгелдей-ақ айтылған, айтылуда, айтыла да бермек. Бұл – ғасыр індеті һәм даулы мәселе.
Әрбір бала бақытты болуға лайықты.