Грек тілінен бастау алатын үш түбір: ГЕО/ЭКО/ЛОГ/ия сөзіне бірікті.
Сөздің түбірін түсінік білдіретін иероглиеф ретінде қарастыруға болады.
Ортасында гректің «ойкос» яғни үй деген мағынаны білдіретін түбір сөз
орналасқан. Бұл әр түрлі деңгейдегі тірі организмдердің мекені болып
табылады: экожүйенің, ірі кеңістіктік биологиялық жүйе ретінде биомалар
және Жердің биосферасын құрайтын тірі жиынтығы туындайтын түрлері,
олардың комбинациялары болып табылады. Бұл жағдайда қарым-қатынас
және «үйдің» іші аясында және «үй» және қоршаған әлем арасында өзара
байланыс жатады. Осыдан Геоэкологияға негіз болып табылатын: сөзсіз
табиғи және әлеуметтік ғылымдар бағыттарын араласып орналасқан
ғаламдық (әлемдік) мәселелері бойынша нақты қызығушылықпен Жерді
жүйе ретінде зерттеу.
Бұл адамзат қоғамының пайда болуынан бастап «үй» болып табылады.
Алайда, соңғы жылдары, әсіресе, соңғы онжылдықта, адамзат, бұл жай ғана
өз үйлерінде өмір сүріп емес, осындай қуатты, табиғи, жалпы дүниежүзілік
күшті қоғамға айналып, өз іс-әрекеттерімен оның жекелеген құрамдас
бөліктерін жоюға дейін өзгертті. «OIKOS» түбірінде тұрған түсініктер
маңыздылығы және адамзатпен байланысты уақыттың тарихи масштабында
экспоненциалды түрде шкаласы артады. Антропогендік әсер барған сайын
қайтымсыз болып, тіпті апатты күйге ұшырап отыр. «Экология» сөзі,
негізінен, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас кешенін айқындауы
арта түсті. Эрнст Геккель1866 жылдан бастап пайдаланып жүрген бұл сөздің
тағы бір мағынасы, тірі заттар мен қоршаған орта арасындағы өзара
тәуелділікті зерттейтін, биология бөлімі болып табылады.
"Геоэкология" сөзіндегі «гео» түбірі Гео Жерінің грек құдайының есіміне
байланысты. Ол дәстүрлі түрде Жер туралы ғылымдарды баурап, олардың
біртұтастығы мен өзара тәуелділігін нақтылай түседі. «Гео» түбірі атап
айтқанда, өңірлер мен елді мекендерді немесе процестерге байланысты төмен
иерархиялық деңгейде, құбылыстар, ортақ жер үсті, жаһандық процестерді
негізге ала отырып, тұтастай алғанда, бірінші кезекте Жерді қояды.
«Эко» түбірі табиғаттың тірі бөлігіне жатса, ал қарапайым жағдайда,
«эко» түбірі жансыз табиғат болып табылады. Осы мағынада, "геоэко"
комбинациясы шын мәнінде тірі және өлі табиғат бірлігін көрсетеді.
"Геоэко" комбинациясы, сондай-ақ біздің «үйдің», яғни Жердің жағдайы
адам әрекетіне тәуелді екенін еске түсіреді
«Логос» түбірі ғылымды немесе белгілі бір затты табиғи және әлеуметтік
Ғаламдық бәсекеге қабілеттілікті анықтайтын 113 айнымалы көрсеткіш бар, солардың негізгі құраушы бөлігі 12 пункттен тұрады. Атап айтқанда:
1. Институт сапасы: Мемлекеттік басқару жүйелерін айтамыз. Айталық, президент тағы, министрліктер, комитеттер, департаменттер және т.с.с. басқару және бақылау, қадағалау жүйелері. Әр институттың біз білетіндей өзіндік міндеті, ережесі, дисциплинасы мен жауапкершілігі және ерекше құқықтары бар.
2. Инфраструктура: Транспорттық қамтамасыз ету, жолдар, әлеуметтік және коммерциялық қызмет көрсету нысандары, байланыс, сумен қамтамасыз ету, электр энергиясы, жылу т.с.с. пункттер жатады.
3. Макроэкономикалық тұрақтылық: Бұл әрине бизнес дамуы үшін жасалатын экономикалық тұрақтылық ықтималдығының жоғары көрсеткіші. Айталық, бизнес дамуы өз алдына бизнесмендер мен қызметкерлердің міндеті болғанымен, кәсіпорын дамуының тұрақтылығы үшін, мемлекет беретін кепілдіктер де ескерілуі керек. Мысалы, қаржы, валютаның қаржы министрлігі тарапынан тұрақты болуын қамтамасыз етуі, кез-келген кризистік жағдайды алдын алу және болған жағдайда орнын толтыра алатын резервтік қаражат; елдің саяси-тұрақтылығы сияқты пункттерді атауға болады.
4. Денсаулық және орта білім: Қарапайым мысал, баланы туылған сәтінен бастап, дәрігерлік қадағалау дисциплинасына сәйкес, егілу паспортымен үнемі дәрігерлік қаралуда ұстау, тіс дәрігеріне белгілі бір уақыт аралығында қаратып отыру, жыл сайынғы толық дәрігерлік қаралудан өтіп, анализ тапсырып отыру, денсаулық күту, оның ішінде дұрыс тамақтану, салауатты өмір салтын ұстану. Спорттық секцияларға жазылу. Білім алу. Соңғы орта білім алу көрсеткіші бойынша, біздің елдің көрсеткіші жақсы нәтижеге ие көрінеді.
Мұрат мұрасын зерттеген Бауыржан Омарұлы былай дейді: «Мұрат Мөңкеұлы «Үш қиян», «Сарыарқа», «Әттең, бір қапы дүние-ай» сияқты толғау-дастантарында қазақ жерін отарлаушыларды батыл әшкерелеп, озбыр саясатқа қаймықпай қарсы тұрды». «Зар заман» дәуірі поэзиясының қатарында Мұратың «Үш қиян» «Сарыарқа» атты толғауларының орны ерекше. Аталған екі толғауда да ақынның ата-бабаларымыздың қасық қаны қалғанша қорғаған жерін отарлаушылардың табанының астына таптатқысы келмеген жан күйзелісі көрініс тапқан. Үш қиян – Батыс Қазақстан өлкесі, Атырау аңғары, Ойыл, Қиыл, Жем, Сағыз өзендерінің айналасы
Объяснение: