5. Сұрақтарға жауап бер. 1. Абай Құнанбайұлы – кім? 2. Абай атамыз қандай адам болған? 3. Абай ата не туралы жазған? 4. Абай атаның қолжазбалары қайда сақталады? 5. Абай ата туралы кітапты кім жазды?
Абай - қазақ халқының ұлы ақыны, кемеңгері, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер.Абай атамыз ойшыл, жомарт, терең ойлайтын шешен, елжан, хакім адам болған. Абай ата лирикалық шығармалар жазған. Ол туындыларында қазақ халқы туралы, ислам діні, ғылым, білім мәселелері, өнер мен мәдениет, табиғат туралы жазған.Абайдың Жидебайдағы мұражай-үйінде және басқа да тұлғалардың музейлері мен түрлі тарихи мекемелерде сақтаулы.Абай ата туралы "Абай жолы" роман-эпопеясын Мұхтар Әуезов жазды.
Ахангүлдің басында киізден жасалған бөрігі болатын. Ол оны ешқашан шешпейтін. Тек сырттағы дыбыстарды есту үшін, құлақшынын сәл түретін. Құрмаш ағасын тастап, таулы жерде тығылған кезде, жартылай қарны ашқан бала жалғыздық күйін кешті. Құрмашты кездейсоқ Хасен тауып алады және оны жылытпақ болады. Бірақ бала аңшыны қуып жібереді. Хасен ұсынған еттің кесегін Құрмаш бірден ала қоймады. Бірақ шыдай алмай қомағайлана жей бастады. Хасеннің мейірімділігі мен ақылдылығы балаға достық сенімін қайтарды. Баланың ағасының анасы әңгіменің соңында көзі көрмей қалады. Ештеңеге жарамай қалады. Ахангүлдің жағдайы да сондай болады.
Сөйлеп тұрған сәтте байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы дейді. Оның 3 түрі бар:осы шақ,келер шақ және өткен шақ.
Осы шақ болатын етістіктердің мағыналық белгілері 1)сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.2)әрдайым болып тұрған кездегі дағдылы іс-әрекетті көрсетеді.Осы шақтын жасалуына қарай нақ осы шақ және ауыспалы осы шақ болып бөлінеді.
Нақ осы шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте болып жатқанын білдіреді.
Ауыспалы осы шақ. қимыл іс-әрекетті дағдылы қалыпта болып тұруын білдіреді. Ол - а, -е,-й тұлғалы көсемшенің жіктелуі арқылы жасады.
Келер шақ іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте кейін болатын білдіреді. Ол мағынасына қарай болжалды,мақсатты және ауыспалы келер шақ болып бөлінеді.
Болжалды келер шақ қимылдың іс-әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей болжай ғана айтылады.
Мақсатты келер шақ іс-әрекеттің келешекте мақсат етіле орындалатын білдіреді.
Өткен шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте бұрын болып істеліп келеді.
Жауаптары:
Абай - қазақ халқының ұлы ақыны, кемеңгері, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер.Абай атамыз ойшыл, жомарт, терең ойлайтын шешен, елжан, хакім адам болған. Абай ата лирикалық шығармалар жазған. Ол туындыларында қазақ халқы туралы, ислам діні, ғылым, білім мәселелері, өнер мен мәдениет, табиғат туралы жазған.Абайдың Жидебайдағы мұражай-үйінде және басқа да тұлғалардың музейлері мен түрлі тарихи мекемелерде сақтаулы.Абай ата туралы "Абай жолы" роман-эпопеясын Мұхтар Әуезов жазды.