Көнерген сөздер кейбір қолданыстан шығып қалған заттардың атаулары да көнеріп, тілде сирек қолданылатын сөздерді атайды басқа тілден енген сөздерді атайды тілімізге жаңадан енген сөздерді атайды
Көнерген сөздер – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің сөздік қорында сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. Көнерген сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік лексика жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша:
а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, кежеге – кежегесін кейін тарту);
ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер (бәйбіше, қатын, мыстан, алдаспан) болып бөлінеді.
Көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: тарихи сөздер мен архаизмдер. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты (болыс, сұлтан, барымта, ақ берен, айбалта). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер (жаушы, дағара, ергенек, саптыаяқ, түмен, асадал, дүрия, патсайы, т.б.). Әйтсе де, қайсібір көнерген сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мысалы, жасақ – жасақшы, төре – төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. Көнерген сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантикалық құбылыс.
1991жылы Қазақстан өз тəуелсіздігін алды.Осы кезден бастап Қазақстанның жаңа тарихы басталды.Елдің иновациясы-жаңа идеялар табу,нөлден бастау-тапсырма оңай емес,əсіресе жаңа дамыған заманда бəрі ойластырып табылып қойған сияқты.Бірақ жаңа жəне мықты мамандар жаңа нəрселермен ойлап табудан шаршамайды,өмірді жеңілдетеді,ойлап тапқан адам ақша алады.Швецияның компаниясы Қазақстанның бизнесмендерімен бірігіп,бастама бастады.Қазақстанның ең жақсы бастамасы-Смарт сату болды. Смарт сату-тұтынушыға жəне жеткізушіге арналған платформа ,сол арқылы есеп жүргізеді,тапсырыс береді,бизнес жасайды. ЭКСПО 2017 Егер нөлден бастаса,експо 2017 туралы айтпай кетуге болмайды.Бүкіл əлемдік мамандандырылған 2017-ші жылғы көрмеде қатысушылардың дəрежесі көрсетіледі жəне энергиялардың жаңа мүмкіншіліктері,солардың экологиялық тазалығы,бағасы төмен болады жəне қоршаған ортаға зиян келтірмейді.Қазақстанға ЕКСПО-2017 белгілі жағдай болады:ешқашан Орта Азияда мұндай көлемдегі көрме көрме көрсетілімі ешқашан болмаған. УНИВЕРСИАДА Универсиада – бүкілəлемдік спорттық жарыс студенттердің ортасында болады.1993жылдан бастап Қазақстан Универсиадаға қатысатын болды.Осы кездегі жарысқа 700спортсмен,125медальмен мараптталынған спортсмендер қатысты.29қазан 2011жылы бүкілəлемдік студенттердің федерациясы Алматы қаласында өтті.28-ші бүкілəлемдік қысқы Универсиада 2017ші жылы болады Қазақстан алғаш рет СНГ елдерінің арасында қысқы универсиаданы өткізеді. МЕДЕУ Қысқы ойындар туралы айтқан кезде Медеуді еске түсіреміз. Ең үлкен коньки тебетін жер-Медеу-Қазақстанда орналасқан(16шақырым жер Алматыдан,1691м теңіз деңгейінен жоғары орналасқан) Оған 170 рекорд тіркелген.Осылайша Байқоңыр туралы айтпай кетуге болмайды.Ең алғаш зымыран ұшыратын жер-Қазақстанда.На нём установлено 170 рекордов. Байқоңырда бірінші ұшқыш ұшты жəне жер серіктері жіберілді. АЛТЫН ЕМЕЛ Қазақстанның жеткен жетістіктері туралы көп айтуға болады,бірақ біз ең алғаш құрылысты айтуымыз керек. Егер Қазақстанның əдемілігі жайында айтқанда Алтын Емел қорығы туралы ұмытсақ болмайды.Алтын емел-ең көрікті қорықтардың бірі жəне оның құқығы бойынша Қазақстанға қызмет етеді. Балқаш Балқаш көлемі бойынша екінші орынды алады.Оның жарты бөлігі тұзды,жарты бөлігі ащы.Əлі күнге дейін ғалымдар сырын аша алмай жүр. Қорғалжын қорығы Қазақстанға кіреді. Астана Қазақстанның астанасы Астана Қазақстанның үшінші астанасы.Көріп отырғандарыңыздай көп нəрсе болды,содан соң Қазақстан өз тəуелсіздігін алды.25жылдың ішінде Қазақстан көп нірсеге қол жеткізді,қиындықтар көрді.Бірақбір нəрсе өзгермейді.Ол-Қазақстан бір мемлекет,бір отбасы!! (Аударуға 1сағатым кетті..)
Қазақстанның балалары. Мен Қазақстанның бір баласымын. Бұл мен үшін үлкен мақтаныш. Менің замандастарымда өздерін бақытты санайды деп ойлаймын. Мен өзге ұлт ұрпағымын. Бір кездегі зобалаң заманда Қазақ жерінен пана тапқан ұлттардың біріміз. Мен қазақша таза сөйлеймін. Қазақтың салт-дәстүрлерін жақсы білемін. Себебі, мен ауылда қалың қазақ балаларының арасында өстім. Мектепті биыл бітіремін. Жоғарғы оқу орнында оқуға талаптанудамын. Я, один из Казахстанцев. Я эти горжусь. Думаю, мои сверстники тоже, так считают. Я из другой национальности. Но, разговариваю на казахском. Я вырос в ауле, среди казахских детей. В этом году заканчиваю школу. Собираюсь поступать в ВУЗ.
Көнерген сөздер – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің сөздік қорында сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. Көнерген сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік лексика жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша:
а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, кежеге – кежегесін кейін тарту);
ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер (бәйбіше, қатын, мыстан, алдаспан) болып бөлінеді.
Көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: тарихи сөздер мен архаизмдер. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты (болыс, сұлтан, барымта, ақ берен, айбалта). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер (жаушы, дағара, ергенек, саптыаяқ, түмен, асадал, дүрия, патсайы, т.б.). Әйтсе де, қайсібір көнерген сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мысалы, жасақ – жасақшы, төре – төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. Көнерген сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантикалық құбылыс.