жаттығу.Мына сөйлемдердің жалаң және жайылма екенін көрсетіп, астын сызыңдар.
Аман тысқа шықты. Аспан ашық. Күн жадырап тұр. Ауа желсіз. Тек қана шымыр салқын бар. Ұзын бойлы, ат жақты жігіт бір қағазға бірдеме жазып жатыр.
-Баяндама дайын ба?
-Осы бітірген бойым. Көруіңізге болады.
Аман оқи бастады. Кей жеріне қарындащпен белгі соға отырды. Қай жерін толтыру керек екені туралы пікір айта бастады.
-Сөйлемді сауатты құрастыруға көңіл бөлген жөн. Әр сөйлемде пікір, ой жатсын. Мынада бос сөздер көп. Содан кейні тағы көремін.
2-жаттығу.Жайылма сөйлемдерді жалаң сөйлемге айналдырыңдар.
Олар орманға қарай жөнелді. Біз бақылау пунктіне бар жатырмыз. Зор денелі біреу окоптың ішінде дүрбімен алдыңғы жақты шолды. Оның қасында қысық көзді біреу телефонмен бірдеңені былдырлап айтып жатыр. Я қырығыз, я қазақ, екеуінің біреуі.
3-жаттығу. Жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге айналдыр.
Сынып іші тына қалған еді. Біз барамыз. Дауыстар шығып кетті. Мен қолдаймын. Біз құрамыз. Оқушылар қарай қалып еді. Мен қорықпаймын. Кімдер барады?
Қазақ халқының қолөнері көшпенді халықтың қолданысына ыңғайлы сәнді бұйымдар жасайтын өндіріс. Табиғи шикізаттарды пайдалана отырып, қолөнершілер әртүрлі бұйымдар жасайды. Олар ат әбзелдері, құрал-саймандар, тұрмысқа керекті заттар, музыкалық аспаптар, қару-жарақтар. Бұл бұйымдарға қарап халықтың тұрмыс тіршілігін, салт дәстүріннің көрінісін көруге болады Музыкалық аспаптарды ағаштан жасады: домбыра, шаңқобыз, қобыз, сыбызғы және тағы басқалар. Қару жарақтар: найза, садақ, қалқан, қылыш, айбалта,қанжар және тағы басқа заттар. Ыдыс аяқтан құмыра, торсық, месі, күбі, кесе, қасық, құман, қазан т.б. Қол өнердің кеңінен дамыған саласы киіз үйдің заттары, киіз басу, жүннен мақта-мата, тон, көрпе-жастық, кесте тігу, ши орау,ағаш төсек жасау, бесік жасау. Сонымен қатар сәндік, зергерлік бұйымдар моншақ, сырға, сақина, білезік, шолпы, алқа және тағы басқа заттар.Қазақ халқының қолөнері деп халық тұрмысында жиі қолданылатын өру, тігу, тоқу, мүсіндеу, құрастыру, бейнелеу сияқты өнер жиынтығын айтады.