томирис патшайым жайлы толық мағлұмат тауып берсеңіздер? ол жайлы көп дерек жоқ дейді ғой.
массагет тайпаларының ханшайымы (б. з. б. 531–528) томирис ержүрек, батыр болып тәрбиеленеді. геродоттың естелігінше парсы патшасы кир томириспен соғыста қаза болған. кир патша томирис патшайымды өзіне әйел етіп алмақшы өрініп, елшілер жіберді. томирис кирдің өзіне емес елі мен жеріне құда түскелі отырғаның түсініп, оның ұсынысын қ. қулығы іске аспаған кир 530 ж. массагеттерге ашық соғыс жариялайды. кир массагеттер жеріне жарамсыз әскерін уланған тағамдармен қалдырып кетеді. массагеттер кир тастап кеткен әскерге шабуыл жасап, олардан қалған тағамдарынан уланады. соғыста томиристің спаргапес тұтқынға түседі. томирис босатуын сұрайды. бірақ, спаргаписес ұяттан өзін-өзі өлтіреді. томирис айтқанын тыңған кирге қарсы шабуылға шығады. шайқаста массагеттер жеңіп кирдің өзі өлтіріледі де, әскерінің көпшілігі қаза табады. томирис торсықты қанға толтырып, оған кирдің басын салуға бұйрық береді: «сен қанға құмартып едің, енді шөлің қансың! » дейді. томирис патша өз елінде бұдан кейін де талай жылдар билік етіп, қара қылды ққақ жарған әділдігімен, данышпандығымен, көрегендігімен халқын талай таң қалдырды. олар өз басшысы туралы жыр толғап, оның атын жырға айналдырған. бұл аңыз жырлар томирис патшаның есімі ізін басқан жауынгер әйелдің есімі ретінде ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп, ұлы дала аспаны астында ғасырлар бойы мәңгі жасады.
амазонка қыз болып тарихта есімі қалды. («амазонка» — салт етқа мініп, қару-жарақ асынып жүретін әйелдер.
Қорық– аумағындағы барлық табиғи кешен толығымен шаруашылыққа пайдаланылудан алынған және үкіметтің қорғауында болатын жер не су кеңістігі; типтік, сирек кездесетін және бірегей табиғи кешендерді бүкіл компоненттерінің жиынтығымен қоса, сол қалпында сақтауға арналған, арнайы қорғау режимі бекітілген ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Қорықтың негізгі міндеті – қорғауға алынған табиғат кешенін (эталондық табиғи экожүйелерді), сондай-ақ, осы аумаққа тән организмдердің гендік қорын сақтау және қалпына келтіру, табиғи құбылыстардың даму заңдылықтарын ғылыми тұрғыдан кеңінен зерттеу. Қорық аумағын шаруашылық мақсат үшін пайдалануға болмайды. Қорық қорғалатын аумақ қана емес, сонымен қатар табиғатты қорғау жөніндегі мемлекеттік ғылыми мекеме болып табылады. Мұнда жабайы хайуанаттарға санақ жүргізу әдістері, оларға әсер ететін факторлар анықталып, саны сиреп бара жатқан жануарлар мен қоры азайып кеткен өсімдік түрлерін қалпына келтіру мәселесі терең зерттеледі. Қорықтағы табиғи ресурстарды сақтаудың жолдары белгіленеді. Қазақстанда Ақсу-Жабағылы қорығы, Алматы қорығы, Барсакелмес қорығы, Қорғалжын қорығы, Марқакөл қорығы, Наурызым қорығы, Үстірт қорығы,Алакөл, Батыс Алтай қорықтары бар; қ. Биосфералық қорық.[1]
Адамның табиғатқа әсерінен жануарлар мен өсімдіктер қырғынға ұшырауда, соның салдарынан ағзаның көптеген түрлері жойылып кету шегіне жетті. Мәселен, 90-жылдардың ортасына дейін, 40 жыл бойы бөкен Қазақстандағы негізгі кәсіптік жануар болды. 1991-1993 жылдар аралығында 800-900 мың бөкендер бар еді. 1998 жылы - 470 мың, 2001 жылы - 80 мың, ал 2003 жылы бар болғаны 21 мың бөкен қалды. Үкімет каулыларымен бөкендердің барлық түрін аулауға тыйым салынды. Бөкен Қызыл кітапқа енгізілген жоқ, бірақ осал, тіпті қиын-қыстау қауіп төнген түр мәртебесінде тұр. Оның санын қалпына келтіруде едәуір каржы салынып, аң шаруашылығы мен өзге ұйымдардың қарқынды күш жұмсауы қоса тапсырылды.
Объяснение:
Қазақстанның Қызыл Кітабы туралы жаздым