Ақан Сері Қорамсаұлы Жігіт сипаты
Жігіт боп гауhар тастай асыл болса,
Әлсізге жаны кілең ашыр болса.
Әрқашан жігіт сондай тәуір болмас,
Не пайда шүберектей жасыл болса.
Көзі де, көңіл де соқыр қараңғының,
Несі адам түк білмейтін масыл болса.
Наркескен қайрылмайтын қылыш болса,
Мінез, ақыл, өнері дұрыс болса.
Бір сырлы, сегіз қырлы болса жігіт
Жорғадай тілі майда жүріс болса.
Ақылды, сабырлы ер деп соны айтамыз,
Еткені берекелі жұмыс болса.
Бұл айтқан ақылымда жалған бар ма?
Көріңдер миға салып бұрыс болса.
Бозбала шамшырақтай фанар болса,
Ішінде қалың топтың жанар болса.
Ақиқат адамдықтың белгісі сол,
Су берсең, балдай көріп қанар болса.
Ақылсыз кейбіреудің мінезі сол,
Бір сөзді екі қылып жамар болса.
Бұл саған айтқан, досым, өсиетім,
Жүре бер тыңдамай - ақ залал болса.
1. Шығарманың жанрын анықтаңыз.
А) ертегі
B) әңгіме
С) повесть
D) өлең [1]
2. Шығарманың негізгі идеясы қандай?
А) үлкенді құрметтеу
В) достық қарым-қатынасты қадірлеу
С) жамандықтан жирендіріп, жақсылыққа үндеу
D) туған елін сүю [1]
3. Шығармадан жігіт мінезінің кемшіліктерін тауып жазыңыз.
[2]
4. Шығармадан жігіт бойындағы мәдениеттілікті тауып жазыңыз.
[2]
5. Шығарма мазмұнына сай мақал-мәтелді табыңыз.
А) Ел малсыз болмас,
Жігіт жарсыз болмас.
В) Нар мінезді жігітке
Нарға мінсе, жарасар.
С) Жігіттің жігіті —
Түсінде жылқы көреді.
D)Жақсы жігіт
Досының қамын ойлайды.
Жаман жігіт
Басының қамын ойлайды.
Менің әжемнің қолынан көп нәрсе келеді. Оның сүйікті ісі — тоқыма тоқу. Ол жас кезінен жүн түтіп, ұршық иіріп, кеудеше, қолғап, т.б. бұйымдар тоқып үйренген. Сол өнерін маған да үйретті. Сонымен бірге іс тіккенді де жақсы көреді. Әжемнің шашы ұзын, бұрымын өзі жақсы қылып өріп алады. Әжемнің сүйікті тамағы — қазақша ет. Оның иісін бұрқыратып өзі асқанды жақсы көреді. Сүйікті сусыны — қымыз, шұбат, шай.
Менің әжем қазақ ауыз әдебиетінін көптеген ертегілер, аңыздар біледі. Кішкентай кезімде өзге әжелер сияқты маған да ертегі айтып ұйықтататын. Ол пайғамбар жасынан бері намаз оқиды. Бізге әрдайым ақыл-кеңесін айтып отырады. Мен әжемді өте жақсы көремін. Асыл әжеме ұзық ғұмыр тілеймін.