тындылап жазыңдар.
V (бұрыннан
білемін)
+ (жаңа
ақпарат)
— (менің ойлаға-
ныма қайшы)
? (білгім
келеді)
1998 жылы Қырғызстанның Қошқар өңіріндегі Қарасу
ауылы маңынан көне түркі рунасымен тас бетіне қашалып
жазылған бірнеше құпия жазулар табылған. Тас бетіндегі
құпия жазу түркітанушы ғалымдар тарапынан әлі күнге
дейін жүйелі түрде оқылған емес. Енді осы таңбалар жүйесіне
көз тігіңіз.
Біздің ойымызша, бұл жазуды V-VI ғасырларға жатқы-
зуға болады, себебі мұнда ертедегі Талас жазба ескерткіш-
теріне тән таңбалар бар. Тастағы 13 руникалық таңба оңнан
солға қарай оқылады. Құпия таңбалардың жеке-жеке мән-ма-
ғынасын талдай келе мынадай болжамға тоқталдық: er atym
sagunda ayrsym «Ер атым Сағуннан айырылдым» немесе
«Ер атам Сағыннан айырылдым».
ҳИРND'A994
Алғашқысы қандай да бір азаматтың өзіне берілген
атағынан немесе шенінен айырылғандығын білдіреді,
ал екінші нұсқадағы сөйлемнің мәні бойынша, атасы
Сағыннан айырылып қалған деп тұжырым жасауға бола-
ды. Мұның өзі түркі жазуы жүйесінің ертеден қалыптас-
қанын, жазу мәдениетіміздің тамыры өте тереңде екен-
дігін аңғартады.
Объяснение:
Крест жорықтарының салдары. Крест жорықтары Батыс Еуропа елдері тарапынан жүргізілген әділетсіз, басқыншылық соғыстар болды. Бұл соғыстар дүниежүзілік өркениеттің дамуына едәуір кедергі келтірді. Жорықтар Еуропа елдерінің ғана емес, Шығыстағы мұсылман елдерінің де шаруашылығына, мәдениетіне орны толмас зиян әкелді. Көптеген өнер туындылары қирады, кітаптар мен құнды деректер жойылып кетті.
Дегенмен бұл жорықтардың Батыс Еуропа елдері үшін біраз пайдалы жақтары да болды. Біріншіден, Жерорта теңізіндегі сауданың қыза түсуіне ықпал етті. Бұл саудада Солтүстік Италия қалалары үстемдікке ие болды. Екіншіден, Батыс Еуропа халықтары Шығыстан жоғары дәрежеде дамыған мәдениеттің үлгісін игерді. Кресшілер мұсылман халықтарынан тамақ ішер алдында қолдарын жууды, ауық-ауық ыстық моншаға түсіп, ішкиімдерін, төсек-орындарын ауыстырып түруды, әдемі киінуді, ас ішкенде шанышқыны пайдалануды үйренді. Үшіншіден, еуропалықтар Шығыстан жаңа егіс дақылдарын көріп, Еуропада күріш, лимон, өрік, қарбыз өсіре бастады. Еуропалықтар Шығыс халықтарынан жібек мата тоқуды, айна жасауды, металды сапалы өңдеуді үйренді.
Екі дос шөл далада жолаушылап келе жатады. Бір кезде сөзден сөз шығып, екеуі тартысып қалады. Біреуі ашуға қатты булығып, екіншісін қойып қалады. Досының ұрғаны жанына қатты батады, бірақ ләм-мим демей құмға былай деп жазып қояды: "Бүгін мені жан досым ұрды!"
Екеуі көкорай шалғын жерге келгенше тоқтамай жүріп отырады. Суды сол жерден ішерміз деп келісіп алады. Бір кезде досынан таяқ жеген батпаққа аяғы кіріп шыға алмай қиналады. Тіпті тұншығуға айналып, демі тарыла бастағанда, досы кұтқарып қалады. Батпақтан кұтылғаннан кейін, тастың үстіне ойып тұрып: "Бүгін мені жан досым, өлім аузынан құтқарып қалды", — деп жазады.
Оның бұл жазуына таңырқаған жолдасы
Какой текст
Текст есть