АЙТЫЛЫМ 6-тапсырма. Сұрақтарға жауап бер. 1. Диалогке қатысқан кімдер? Кәкімбек Салықовтың кім екенін біл. 2. Самбо қандай спорттық ойын? 3. К. Салықовтың танылуына қандай жағдай себеп болды?
Тәуелсіз қазақ елі Қазақ елі мен жері ұлан байтақ. Жер көлемі жағынан дүние жүзі бойынша 9 орында екені бізге мәлім. Пайдалы қазбалары да өте көп мол. Бүгінгі күнде дамыған, әлемге әйгілі мемлекет. Міне, Тәуелсіз Мемлекет атанғанына биыл 21 жыл толып отыр. 21 жыл ішінде көптеген жетістіктерге жетіп, қазақ елін көркейтіп, дүние жүзіне таныта білдік. Бұл үлкен – жетістік. Әрине, бұның бәрі елбасымыз Нұрсұлтан атамыздың арқасында. Әрине, бұл күн бізге оңайлықпен келген жоқ. Осы азат күн үшін ата-бабамыз, әпке – ағамыздың қаншама көз жастары төгілді, көптеген қан төгілді. Бұл бостандықты халқымыз бұрыннан тілеген. Сонау «Ақтабан шұбырынды, Алқа көл сұлама» аламапты, «Кіші қазан» төңкерісі, Қабанбай, Бөгенбай, Исатай мен Махамбет көтерілістері, осы азат күн үшін күрескен. Осы көтерілістерден кейін енді ғана есімізді жиып келе жатқанда, Ресей бодандығына кірдік. Одан көрмеген азаптарымыз қалды ма? Тіптен тіліміз бен дініміз жойылып кете жаздады. Қаншама халық аштықтан қырылды. Дәл осы кезде Германия Ұлы Отан соғысын ашты. Бар жиған – тергенін, азық – түлігін халқымыз, майданда жүргендерге берді. Ұлы Отан соғысы жеңіспен аяқталғаннан кейін, қанша Ресей бодандығында болсақта, есімізді жиып, Сәбира, Ляззат, Қайрат сияқты жау жүрек батырларымыз Тәуелсіз мемлекет болуымыз үшін қайтадан көтеріліске шықты. Осы әпке – ағаларымыздың арқасында 1991 жылы 16 желтоқсан Қазақстан Республикасының Тәуелсіз күні болып жарияланды. Осы жылы 1 желтоқсан күні Президентіміз сайланды. Осыдан 21 жыл бұрын егемендігіміз жарияланды. Ата – бабамыз сан ғасырлар армандаған арманға қол жеткіздік. Тәуелсіздігімізді алғаннан кейін, қазақ халқының басын біріктіріп, ел қылуға Елбасымыздың үлесі зор. Қанша айтқан мен Ол кісі біздің Тұңғыш Президентіміз. Атамыздың арқасында еліміз елге танылды. Елім елдігін көрсетті, ерлігін танытты. Елін көркейтті, экономикасын дамытты, саясатын жақсартты. Құрып кетуге шақ қалған, діні мен тілін, салт – дәстүрін қайта жандандырды. БҰҰ – на мүше болды, ТМД - ға кірді. Қазақ елін айтқанда, Сарыарқаның төсіне көшіп келген бас қаламыз - Астананы қалайша ескертусіз қалдырамыз? Биыл астанамыз Астана болғанына 15 жыл толды. Қазіргі Астана бұрынғы Целиноград емес. Өте әдемі, көркейген қала. Астана қаласына келген қонақтарымыз, жас қала Астананы көргенде таң қалады. «15 жыл ішінде қалайша тез көркейіп, жақсардыңыздар?» - деген сұрақтар көп туындайды. Кейбір елдердің президенттері: «қазақ елі, өзге мемлекеттерге үлгі болатын ел» деген екен. Тіпті, қазақ елінің жастары үшін көптеген университет, колледж, лицейлер ашылды. Дүние жүзіндегі ең үздік университеттердің қатарына біздің еліміздегі, Алматы қаласындағы Әл - Фараби атындағы университет пен Еуразия Ұлттық Университеті кірді. Бұл Университет Астана қаласында салынған. Жастарды «Болашақ» бағдарламасымен шетелге оқуға жіберілуде. «Дипломмен ауылға» атты шарасы іске асырылуда. Астана қаласын ОБСЕ, Саммит, Азия ойындары өтті. 2017 жылы ЕХРО 2017 жоспарлануда. Яғни, қазақ елі бұдан да танымал болмақшы. Бұл, біз үшін куаңтарлық жаңалық. Міне, бүгінгі күнде еліміз бақыты күн кешуде. «Отан үшін отқа түс, күймейсің» дегендей, отан үшін өмірін қиғандардың есімдері, әрқашан халықтың жүрегінде сақталады. Мен Отанмды жақсы көремін. Мұқағали атамыз айтқандай Отан – біздің бақытымыз. Біз Отанның болашағымыз. Елімізді әрі қарай көркейтетін мына біз боламыз! Еліміздің келешегі – бүгінгі әрекеттеріміз, ұтымды ұмтылыстарымыз және саналы ұрпақ!
Жер бетіндегі тіршілік үшін судың мәні зор . су болмаса , өсімдік өспейді . жануарлар да , да сусыз тірішілік ете алмайды . фабрикалар мен зауыттардың жұмысына да су қажет .сусыз ас дайындау да мүмкін емес . суды ішеміз , сумен жуынамыз , кір жуамыз .мұхит , теңіз , өзен – көлдер табиғатқа ерекше тартымдылық түр береді . өзен – көлдердің жағасы керемет демалыс орны ретінде пайдаланылады. жер бетінде су көп . бірақ мұхиттар мен теңіз сулары ащы болып келеді.ң пайдалануына тұщы су қажет . тұщы сулар өзен – көлдерде , мұздықтарда және жер астында кездеседі . жер бетінде тұщы су қоры күннен – күнге азаюда . оның азаюына ң әсері көп . жер бетіндегі әр суды қорғауы тиіс . зауыт , фабрикалардан шыққан қалдықтарды өзен – көлдерге ағызбаған дұрыс . ауылды жерде су қоймаларына мал фермасының лас қалдықтары түспеу жағы қадағаланады. жер бетіндегі тұщы судың азайғандығын әр ескеруі тиіс . суды үнемді пайдалану керек . егер су құбырының шүмегінен судың тамшылап тұрғанын көрсең , оны бұрап бекіт . суды ретсіз шашып , ысырап етуге болмайды. өміріндегі судың маңызы сусыз тіршілік жоқ, егер де бір аптаға жуық су ішпесе, өмір сүруін тоқтатады, күн сайын шамамен 3 литрдей суды ішеді.су бойында қан айналымды жақсартып, тұрақтылықты қамтамасыз етеді . егер де ң денесінен 1,5л су ағзадан буланса немесе тер күйінде шықса, қаталап шөлдейді. шөлге қарсы 3т күннен артық күресе алмайды.егер денесіндегі судың 6-8 %азайса , жартылай есінен танып қалады.10% азайса сілекейін жұтады,ал 12% кемісе өліп кетеді. су ішпей 5-7 күн жүре алады. ға ауа қандай қажет болса, су да сондай қажет.суды тамақ пісіруге , ішуге , жуынуға , кір жууға , бояуларға қосуға (бейнелеу өнері) ,тіпті судан электр қуатын өндіреді.су жол (өзен, теңіз, көліктері, ағаштарды су арқылы ағызып тасымалдаушы) .су – еңбегінің көмекшісі (егістік, зауыт, фабрика) .су – қозғалтқыш (паровоз, пароход) .
Қазақ елі мен жері ұлан байтақ. Жер көлемі жағынан дүние жүзі бойынша 9 орында екені бізге мәлім. Пайдалы қазбалары да өте көп мол. Бүгінгі күнде дамыған, әлемге әйгілі мемлекет. Міне, Тәуелсіз Мемлекет атанғанына биыл 21 жыл толып отыр. 21 жыл ішінде көптеген жетістіктерге жетіп, қазақ елін көркейтіп, дүние жүзіне таныта білдік. Бұл үлкен – жетістік. Әрине, бұның бәрі елбасымыз Нұрсұлтан атамыздың арқасында. Әрине, бұл күн бізге оңайлықпен келген жоқ. Осы азат күн үшін ата-бабамыз, әпке – ағамыздың қаншама көз жастары төгілді, көптеген қан төгілді. Бұл бостандықты халқымыз бұрыннан тілеген. Сонау «Ақтабан шұбырынды, Алқа көл сұлама» аламапты, «Кіші қазан» төңкерісі, Қабанбай, Бөгенбай, Исатай мен Махамбет көтерілістері, осы азат күн үшін күрескен. Осы көтерілістерден кейін енді ғана есімізді жиып келе жатқанда, Ресей бодандығына кірдік. Одан көрмеген азаптарымыз қалды ма? Тіптен тіліміз бен дініміз жойылып кете жаздады. Қаншама халық аштықтан қырылды. Дәл осы кезде Германия Ұлы Отан соғысын ашты. Бар жиған – тергенін, азық – түлігін халқымыз, майданда жүргендерге берді. Ұлы Отан соғысы жеңіспен аяқталғаннан кейін, қанша Ресей бодандығында болсақта, есімізді жиып, Сәбира, Ляззат, Қайрат сияқты жау жүрек батырларымыз Тәуелсіз мемлекет болуымыз үшін қайтадан көтеріліске шықты. Осы әпке – ағаларымыздың арқасында 1991 жылы 16 желтоқсан Қазақстан Республикасының Тәуелсіз күні болып жарияланды. Осы жылы 1 желтоқсан күні Президентіміз сайланды. Осыдан 21 жыл бұрын егемендігіміз жарияланды. Ата – бабамыз сан ғасырлар армандаған арманға қол жеткіздік. Тәуелсіздігімізді алғаннан кейін, қазақ халқының басын біріктіріп, ел қылуға Елбасымыздың үлесі зор. Қанша айтқан мен Ол кісі біздің Тұңғыш Президентіміз. Атамыздың арқасында еліміз елге танылды. Елім елдігін көрсетті, ерлігін танытты. Елін көркейтті, экономикасын дамытты, саясатын жақсартты. Құрып кетуге шақ қалған, діні мен тілін, салт – дәстүрін қайта жандандырды. БҰҰ – на мүше болды, ТМД - ға кірді. Қазақ елін айтқанда, Сарыарқаның төсіне көшіп келген бас қаламыз - Астананы қалайша ескертусіз қалдырамыз? Биыл астанамыз Астана болғанына 15 жыл толды. Қазіргі Астана бұрынғы Целиноград емес. Өте әдемі, көркейген қала. Астана қаласына келген қонақтарымыз, жас қала Астананы көргенде таң қалады. «15 жыл ішінде қалайша тез көркейіп, жақсардыңыздар?» - деген сұрақтар көп туындайды. Кейбір елдердің президенттері: «қазақ елі, өзге мемлекеттерге үлгі болатын ел» деген екен. Тіпті, қазақ елінің жастары үшін көптеген университет, колледж, лицейлер ашылды. Дүние жүзіндегі ең үздік университеттердің қатарына біздің еліміздегі, Алматы қаласындағы Әл - Фараби атындағы университет пен Еуразия Ұлттық Университеті кірді. Бұл Университет Астана қаласында салынған. Жастарды «Болашақ» бағдарламасымен шетелге оқуға жіберілуде. «Дипломмен ауылға» атты шарасы іске асырылуда. Астана қаласын ОБСЕ, Саммит, Азия ойындары өтті. 2017 жылы ЕХРО 2017 жоспарлануда. Яғни, қазақ елі бұдан да танымал болмақшы. Бұл, біз үшін куаңтарлық жаңалық. Міне, бүгінгі күнде еліміз бақыты күн кешуде. «Отан үшін отқа түс, күймейсің» дегендей, отан үшін өмірін қиғандардың есімдері, әрқашан халықтың жүрегінде сақталады. Мен Отанмды жақсы көремін. Мұқағали атамыз айтқандай Отан – біздің бақытымыз. Біз Отанның болашағымыз. Елімізді әрі қарай көркейтетін мына біз боламыз! Еліміздің келешегі – бүгінгі әрекеттеріміз, ұтымды ұмтылыстарымыз және саналы ұрпақ!