Тасмола мәдениеті - Орталық және Солтүстік Қазақстан өлкелерінде ерте темір дәуірінде өркендеген. 1930 ж. белгілі болғанымен, негізгі зерттеу жұмыстары Орт. Қазақстанда 1946 жылдан кейін басталды.
Төрт негізгі кезеңнен тұратын зерттеулердің алғашқы сатысы 1946 – 59 жылдарды қамтиды. Осы кезде Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясының ұйымдастырушысы әрі жетек. Ә.Марғұлан мен оның шәкірті М.Қадырбаев Қарағанды облысының Ұлытау, Шет, Ақтоғай өлкелеріндегі Тоғызбайкөл, Қарабие, Қарасай, Қанаттас, Толағай, Елшібек, Киіксу сияқты зираттарға қазба жұмыстарын жүргізіп, ескерткіштердің жалпы сипаты, жерлеу ғұрпының ерекшеліктері мен заттық мәдениетке байланысты нақты деректердің алғашқы тобын жинады. Осы өңірлерде басқа жерде кездеспейтін “мұртты обалар” сияқты айрықша ескерткіш түрлері бар екенін байқаған ғалымдар Сарыарқада бұған дейін беймәлім жаңа мәдениет белгілері табылуы мүмкін екенін пайымдады.
1958 – 68 ж. жүргізілген екінші кезеңде Қарқаралы, Балқаш, Шідерті өлкелерінде көптеген жаңа зираттар зерттеліп, көлемді деректер алынды, аса маңызды қорытындылар жасалынды.
1957 жылдан бастап Орт. Қазақстан экспед. құрамында ерте темір дәуірін зерттеушілердің жеке тобын басқарған Қадырбаевтың 1959 – 63 ж. Павлодар облысы Екібастұз ауданындағы Шідерті өзені бойындағы Тасмола-1, -2, -3, -5, -6, Қарамұрын-1, -2, Нұрмамбет-1, -2, -4 зираттарында жүргізген қазбалары шешуші нәтижелер берді. Жинақталған материалды қорытындылай келе Қадырбаев 1966 ж. Сарыарқада сақ заманында гүлденген жаңа археол. мәдениетті жариялап, оны Шідерті бойындағы аса құнды деректер берген Тасмола алқабының атымен байланыстыра, Тасмола мәдениеті деп атады.
1970 – 99 ж. 3-кезеңнің жұмыстары атқарылды. Осы жылдары Тасмола мәдениетінің таралу ауқымы анағұрлым кеңейтілді, жаңа өлкелердің жәдігерлері ғыл. айналымға түсті.
Объяснение:ішінен тауып ал ерекшелігін
Менің сүйікті айуаным - мысық. Қарамастан және, ақыры, менің арманым келді - бас менің үй сиам кот Кузя бітті. Бас Кузянің , қара қоңыр құлақтар, табаншалар және ұзын жолақ құйрық; майысқақ ұзарт- дене, үлкен домалақ бас, табақбетте қылшықты мұрт, құрыс және ашық-көгілдір көздер. Көздің түсі өзгереді, қашан ол ызаланады немесе қорқытады, зрачки біресе қызыл, біресе жасыл болады. Уши бас кота ылғи настороже; олар ең жас сыбысты Кузя - айуан айбық. егер бас оның жақсы көңіл-күй, ол ойнайды, сипалану қояды, рұқсат ет- сырттың айуанының из өзінің табақшасынан деген боламын, бірақ егер бас оның жаман көңіл-күй, ол біртүрлі мияулау туралы осы ескерт-, тогда ол тәуір емес ти-. Кузя тиянақты, сарбаз . Қашан біз ауылда болдық, ол барлық Қотылармен төбелесті. Төбелеске деген бірінші ол кірмейді. Басында ол сияқты бы : жағымсыз дауыспен ескертеді ұлы з сексен градусқа мойынды бұрады; жүн бас оның тіксініп тұрады, ал құйрық
Девушке: оймақ ауыз,қиғаш қас, аққудай,жұлдыздай жарқырайды,күлім көз,айдай сұлу,гудей жайнайды,гүлдей нәзік, бұйра толқындай шашы.
Парню: ақша бет,ер тұлғалы,арыстандай айбатты,жолбарыстай қайратты,сұнқар бойлы,ат жақты,болаттай мықты,өткір көзді,ер жүрек.