наурызым: 1931. Қостанай облысы Наурызым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық
барсакелмес:1939жылы. Қызылорда облысы, Арал ауданы
қорғалжын: 1968ж. Ақмола облысы Қорғалжын ауданында
марқакөл: 1976ж. Шығыс Қазақстан облысында, Оңтүстік Алтайдың шығысында Марқакөл қазаншұңқырында орналасқан
үстірт:1984ж. маңғыстау облысы, қарақия ауданы
батыс:1992ж. Батыс Алтай мемлекеттік табиғи қорығы — Кенді Алтайдың солтүстік-батыс бөлігінде Шығыс Қазақстан облысының Риддер (Лениногор), Зырян, Глубокое (Орталық кеңсе-үй-жайы Глубокое ауданының Риддер қаласында орналасқан) аудандарының аумағында
алакөл:1998ж. Алматы облысының Алакөл және Шығыс Қазақстан облысының Үржар аудандарында орналасқан
қаратау: 2004ж. Түркістан облысы аумағындағы Қаратау жотасының орталық бөлігінде, Кентау қаласынан 17 км жерде орналасқан мемлекеттік қорық.
Қауын – ыстыққа төзімді, жарықсүйгіш, шөлге шыдамды, біржылдық өсімдік. Дәрумендер мен қант құрамы бойынша қауын тіпті қарбыздан да асып кетеді. Қауынды да жаңа піскен күйінде жеңсік ас ретінде қолданады. Жемістері қайта өңделген күйде кеңінен қолданылады. Қауыннан бал, цукаттар, тосап, мармелад дайындайды. Оларды кептіреді және қақтайды. Қақталған қауындарды «қауынқақ» деп атайды, олар ұзақ уақыт бойы сақталады. Дәндерінен жоғары сапалы тағамдық май өндіреді. Қауын халық медицинасында белгілі бір мағынаға ие. Оның құрамында фолий қышқылы болатындықтан, қан аздық ауруларында кеңінен қолданады. Жемістерін туберкулез, бронхит, ревматизм ауруларында қолданады және жүрек-қантамыр ауруларында, бүйрек пен бауырдың дерттерінде қолдану ұсынылады. Ежелден-ақ қауын шырынын ішек құрттарына қарсы ем ретінде, тамақ аурулары мен созылмалы жөтелге қарсы қолданады.
наурызым: 1931. Қостанай облысы Наурызым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық
барсакелмес:1939жылы. Қызылорда облысы, Арал ауданы
қорғалжын: 1968ж. Ақмола облысы Қорғалжын ауданында
марқакөл: 1976ж. Шығыс Қазақстан облысында, Оңтүстік Алтайдың шығысында Марқакөл қазаншұңқырында орналасқан
үстірт:1984ж. маңғыстау облысы, қарақия ауданы
батыс:1992ж. Батыс Алтай мемлекеттік табиғи қорығы — Кенді Алтайдың солтүстік-батыс бөлігінде Шығыс Қазақстан облысының Риддер (Лениногор), Зырян, Глубокое (Орталық кеңсе-үй-жайы Глубокое ауданының Риддер қаласында орналасқан) аудандарының аумағында
алакөл:1998ж. Алматы облысының Алакөл және Шығыс Қазақстан облысының Үржар аудандарында орналасқан
қаратау: 2004ж. Түркістан облысы аумағындағы Қаратау жотасының орталық бөлігінде, Кентау қаласынан 17 км жерде орналасқан мемлекеттік қорық.